مغربی تبریزی

ملا محمد شیرین مغربی تبریزی معروف به شیرین یا ملامحمد شیرین و مشهور به شمس مغربی (۷۴۹–۸۰۹ هجری) صوفی و شاعر ایرانی نیمه دوم قرن هشتم هجری است.
علت ناموری و تخلص وی به مغربی را عده ای سفر او به مغرب و خرقه پوشیدن از دست یکی از منسوبین ابن عربی می دانند.
مغربی در طریقت پیرو اسماعیل سیسی از یاران نورالدین عبدالرحمان اسفراینی و مصاحب کمال الدین خجندی بود. علاوه بر اسماعیل سیسی دیگر استادان او عبارتند از: بهاءالدین همدانی و محیی الدین بن عربی و سعدالدین تبریزی و عبدالمومن سراوی. عده ای او را به طریقه سهروردیه یا معروفیه منسوب کرده اند. باوجود اینکه بعضی از استادان وی پرورش یافته مشربهایی بودند که دنباله سنت اول به شمار می رود اما آثار وی از حکایت می کند که او به سنت دوم و آراء ابن عربی و شاگردانش سخت تمایل داشته است.
به اعتقاد ابن کربلایی، شمس الدین اقطابی و پسرش عبدالرحیم خلوتی مشرقی، هر دو مرید مغربی تبریزی بوده اند. به علاوه زبان فارسی، اشعاری به زبان عربی و فهلوی آذری از وی بدست رسیده است.بیشتر این اشعار موضوعات عرفانی به ویژه وحدت وجود، اهمیت سلوک، تقرب و حسب حال عرفانی سالک است.

شمس الدین، محمد بن عزالدین مغربی تبریزی همچنین شهرت یافته به شیرین (۱۳۴۸، نائین یا تبریز - ۱۴۰۶، تبریز) صوفی و شاعر فارسی-عربی سرای ایرانی بود.
•

[ویکی اهل البیت] این صفحه مدخلی از اثر آفرینان است
مغربی تبریزی، ابوعبداللَّه، شمس الدین محمد
عارف و شاعر، متخلص به مغربی. معروف به شیرین یا ملا محمد شیرین و مشهور به شمس مغربی. معروف به شیرین یا ملا محمد شیرین و مشهور به شمس مغربی. علت اشتهار و تخلص وی به مغربی را عده ای سفر او به مغرب و خرقه پوشیدن از دست یکی از منسوبین ابن عربی می دانند. به روایت تذکره ها او در قریه ی نایین اصفهان یا در یکی از قرای تبریز به دنیا آمد.
از آنجایی که وی به گویش آذری شعر و ترانه می سروده، تبریزی بودنش مسلم است. وی مرید شیخ اسماعیل سیسی سمنانی از اصحاب شیخ نورالدین عبدالرحمان اسفراینی و با کمال خجندی معاصر و معاشر بود. میرزا میرانشاه، پسر تیمور گورکان والی آذربایجان، مدتی مرید مغربی بود. مؤلف «روضات الجنان» او را به چندین سلسله منتسب می داند: از یک طریق به سعدالدین حموی و از او به شیخ نجم الدین کبری، از طریق دیگر به صدرالدین قونوی و از طریق او به شیخ محیی الدین ابن عربی و از طریق اوحدالدین کرمانی به ابوالنجیب سهروردی و نیز از طریق شیخ عبدالمؤمن سراوی به شیخ شهاب الدین سهروردی و از او به ابوالنجیب سهروردی و از طریق شیخ اسماعیل سیسی به شیخ نجم الدین کبری او را از پیروان طریقه ی سهروردیه می دانند که به احتمال زیاد خرقه ی ارادت خود را از مشایخ این فرقه گرفته و آنچه از کبرویه و قونویه گرفته، خرقه ی تبرک بوده است.
از شاگردان وی احمد بن موسی رشتی را می توان نام برد. مغربی از شعرای پیشین به دو عارف بزرگ یعنی سنایی و عطار نظر داشته و غالبا ًدر شعرش به نام آنان اشاره کرده است. او با حافظ نیز معاصر بوده و احتمال دارد که از او تأثیر پذیرفته باشد. او همچنین از همام تبریزی نیز بی تأثیر نبوده است. برخی تذکره ها شیخ عبداللَّه شطاری، موسس شطاریه را از شاگردان و جانشینان وی می دانند که محمد شیرین وی را به هند فرستاد.
مغربی دارای اشعار عربی و فارسی است که قسمت فارسی اشعارش چند بار به چاپ رسیده است. اشعارش در ذکر معانی عرفانی خاصه بیان وحدت وجود است. در محل دفن وی نیز اختلاف وجود دارد، بعضی مرقد او را در محله ی سرخاب تبریز و بعضی در اصطهبانات فارس می دانند. به تشخیص «ریحانة الادب»، ملا محمد شریف مغربی مذکور در «سفینة الشعراء» همان ملا محمد شیرین مغربی است. از آثار وی: «مرآة العارفین» یا «اسرار فاتحه» در تفسیر سوره ی «فاتحة الکتاب»؛ «درر الفرید فی معرفة التوحید» در سه فصل توحید، افعال و صفات خدا؛ «جام جهان نما» در علم توحید و مراتب وجود که احمد بن موسی رشتی بر آن شرح نوشته است؛ «نزهة الساسانیة»؛ دیوان شعر، شامل اشعار فارسی، عربی و ترکی که نسخه های کهن آن شامل «فهلویات مغربی» نیز بوده است.