مستنبط

استنباط شده، استخراج شده، درک شده
( اسم ) استبناط کننده درک کننده : مر آن رابشرح و برهان تاویلی از مستنبطان اهل تایید و مستخرجان .....مسدد و موکد گردانیم . جمع : مستنبطین .

(مُ تَ بِ ) [ ع . ] (اِفا. ) استنباط کننده ، درک کننده .

مستنبط. [ م ُ تَم ْ ب ِ ] ( ع ص ) بیرون آورنده آب و علم و مانند آن. ( از منتهی الارب ). || آشکارکننده واختراع کننده چیزی را که پنهان و مخفی بوده است. || استخراج کننده و درآورنده خیر و نیکی از کسی. || استخراج کننده فقه بوسیله فهم و اجتهاد خویش. ( از اقرب الموارد ). آنکه حکمی را به فهم و اجتهاد خود استخراج می کند. ( ناظم الاطباء ). حکم شرعی فرعی را از ادله تفصیلیه به اجتهاد خود استخراج کننده. دریابنده. درک کننده. و رجوع به استنباط شود.

---

مستنبط. [ م ُ تَم ْ ب َ ] ( ع ص ، اِ ) بیرون آورده شده. ( غیاث ) ( آنندراج ). || استنباطشده. درک شده. دریافته. رجوع به استنباط شود. || جای بیرون آوردن چیزی. ( غیاث ) ( آنندراج ). || در اصطلاح شعرا، نام صنعتی است ، و آن چنان بوضع رسیده که بیتی نویسد راست بعده زیر هر لفظی بیتی نویسد. مثاله :
بزرگا به عالم ندیدم کسی
بجز تو شجاع وسخی و جواد
«زمانه همی گویمت ».
از این بیت چند ابیات برآید:
بزرگا به عالم ندیدم زمانه
بجز تو شجاع و سخی زمانه
بزرگا زمانه همی گویمت
بجز تو زمانه همی گویمت.

استنباط شده، استخراج شده، درک شده.
استنباط کننده، درک کننده.