قاسم الرسی بن ابراهیم بن اسماعیل بن ابراهیم بن حسن بن حسن بن علی (متولد ۱۶۹ هجری - متوفی ۲۴۶ هجری/۸۶۰ میلادی) فقیه، متکلم و امام شیعه زیدی بود. وی بزرگ ترین متکلم و نظریه پرداز کلام و فقه زیدیه است. رسی که در کوهستانی در حومه مدینه به نام رس می زیست با جمعی از هوادارانش مذهب زیدیه را در غرب طبرستان، منطقه رویان، کلار، و چالوس پراکند. الرد علی الرافضة و الرد علی الروافض من اهل الغلو که از آثار منسوب به اوست از اولین آثاری ست که زیدیه در آن ضمن تدوین آراء کلامی- فقهی و تفسیری خود با مبانی کلامی جدید در نقد امامیه نوشته اند.
قاسمیه
رسیان
رسی فرزند ابراهیم بن اسماعیل مشهور به طباطبا از سادات مشهور حسنی مدینه است. او احتمالاً در سال ۱۶۹ قمری در مدینه متولد شد و در همان جا تحصیل کرد. محمد بن ابراهیم برادر رسی در سال ۱۹۹ در کوفه علیه مأمون قیام کرد و او به مصر گسیل شد تا بیعت مردم آنجا را به دست آورد. او مدت ها سعی در قیام داشت ولی ناکام ماند و اکثراً در تعقیب و گریز با عباسیان می زیست. در اواخر عمر در رس زندگی می کرد و همان جا درگذشت. نوهٔ او، یحیی الهادی الی الحق، موفق شد در یمن دولت زیدی تأسیس کند و از اثرگذارترین امامان زیدی بود.
عقل منبع اصلی شناخت در دیدگاه قاسم است. شناخت خداوند به وسیله عقل صورت می گیرد و تشبیه و جسم دانستن خداوند نفی می شود. او عقل را بر قرآن و سنت مقدم می داند چرا که با عقل می توان پیامبر راستین را از دروغین شناخت. او به اصول پنج گانه معتزله باور دارد. او با تأثیر گرفتن از معتزلیان انسان را در کار خود مختار می داند و مجبره را رد کرده است. او به آیه «قل إن ضللت فانما أضل علی نفسی و إن اهتدیت فیما یوحی إلی ربی» (سبأ: ۵۰) استناد کرده، ضلالت افراد را از ناحیه خود انسان ها می داند و هدایت را توفیقی الهی می خواند.
قاسم رسی در نوشته هایش به امر به معروف توجه زیادی دارد و می گوید: «بر هر مؤمنی تا آن جا که توان تغییر دارد، باید امر به معروف و نهی از منکر کند و اگر لازم است این کار با قیام و شمشیر باشد، باید آن را انجام دهد. پایین ترین مرتبه امر به معروف و نهی از منکر به وسیله زبان است و اگر به خاطر ترس از هلاکت یا تقیه نمی تواند بوسیله زبان امر ونهی کند، باید با قلب خود و تصمیم بر تغییر این کار را انجام دهد و نباید صاحب منکر را ترک کند تا این که او توبه نماید…».
قاسمیه
رسیان
رسی فرزند ابراهیم بن اسماعیل مشهور به طباطبا از سادات مشهور حسنی مدینه است. او احتمالاً در سال ۱۶۹ قمری در مدینه متولد شد و در همان جا تحصیل کرد. محمد بن ابراهیم برادر رسی در سال ۱۹۹ در کوفه علیه مأمون قیام کرد و او به مصر گسیل شد تا بیعت مردم آنجا را به دست آورد. او مدت ها سعی در قیام داشت ولی ناکام ماند و اکثراً در تعقیب و گریز با عباسیان می زیست. در اواخر عمر در رس زندگی می کرد و همان جا درگذشت. نوهٔ او، یحیی الهادی الی الحق، موفق شد در یمن دولت زیدی تأسیس کند و از اثرگذارترین امامان زیدی بود.
عقل منبع اصلی شناخت در دیدگاه قاسم است. شناخت خداوند به وسیله عقل صورت می گیرد و تشبیه و جسم دانستن خداوند نفی می شود. او عقل را بر قرآن و سنت مقدم می داند چرا که با عقل می توان پیامبر راستین را از دروغین شناخت. او به اصول پنج گانه معتزله باور دارد. او با تأثیر گرفتن از معتزلیان انسان را در کار خود مختار می داند و مجبره را رد کرده است. او به آیه «قل إن ضللت فانما أضل علی نفسی و إن اهتدیت فیما یوحی إلی ربی» (سبأ: ۵۰) استناد کرده، ضلالت افراد را از ناحیه خود انسان ها می داند و هدایت را توفیقی الهی می خواند.
قاسم رسی در نوشته هایش به امر به معروف توجه زیادی دارد و می گوید: «بر هر مؤمنی تا آن جا که توان تغییر دارد، باید امر به معروف و نهی از منکر کند و اگر لازم است این کار با قیام و شمشیر باشد، باید آن را انجام دهد. پایین ترین مرتبه امر به معروف و نهی از منکر به وسیله زبان است و اگر به خاطر ترس از هلاکت یا تقیه نمی تواند بوسیله زبان امر ونهی کند، باید با قلب خود و تصمیم بر تغییر این کار را انجام دهد و نباید صاحب منکر را ترک کند تا این که او توبه نماید…».
wiki: قاسم بن ابراهیم الرسی