قبه الهوا (عربی: قبة الهوا) یک کوه صخره ای است که در ناحیه غربی رود نیل در نزدیک اسوان واقع شده است. ارتفاع این کوه صخره ای تقریباً ۱۳۰ متر می باشد که در آن مقبره های کنده شده برای برجستگان و نخبگان و شخصیت ها و روحانیون مصریهای دوران قدیم و باستان کنده شده و ساخته شده است. کما اینکه در راس این کوه در سمت جنوب آن قبر یکی از رهبران مسلمانان به نام «سیدی علی بن الهوا» قرار دارد که این محل نیز به همین خاطر به این اسم نامیده می شود. این مقبره عبارت است از یک آرامگاه سفید با دو گنبد قوسی که از راه دور نیز دیده می شود، علاوه بر این در پایین همین محل می توان آثار باقی مانده از یک دیر قبطی به نام سان جورج را مشاهده نمود.
ام القعاب
هرم جوزر
برای رسیدن به این مقبره های کنده شده در دل کوه صخره ای دو راه مایل در سمت رود نیل در سمت شرقی آن وجود دارد، این دو مسیر بدون هیچ پیچ و خمی مستقیم به سمت مقبره ها، برای بالا رفتن و پایین آمدن مردم درست شده اند، هر کدام از این دو مسیر دارای دو دیواره سنگی در طرفین خودش می باشد. مقبره برجستگان و نخبگان و شخصیت ها و روحانیون مصریهای دوران قدیم و باستان در سه طبقه در ارتفاع تقریبی وسط این کوه صخره ای قراردارند. تعداد این مقبره ها مربوط به مصریهای دوران باستان ۱۰۰ مقبره می باشد که در آن ها تقریباً ۱۰۰۰ نفر از مردان و زنان و کودکان دفن شده اند، اغلب آن ها به دوران حکومت و دولت باستان و قدیم مصر و دولت و حکومت عصر جدید مصر برمی گردد.مقبره های قبه الهوا بخاطر اینکه مربوط به برجستگان و نخبگان و شخصیت ها و نگهبانان منطقه النوبه و همین طور اعیان و ثروتمندان شاغل در این منطقه در زمان فراعنه می باشد از بقیه مقبره های دیگر متمایز است. این مقبره ها عبارت است از اتاق های کنده شده و حفر شده در داخل سینه کوه با دیواره های تزیین شده و نقاشی شده و در ابعاد و طراحی های مختلف. نقاشی های تزیینی کشیده شده روی دیواره ها بیانگر نوع زندگی رایج در زمان مصریهای باستان می باشد مانند: منظره های ذبح گاوها، دیدار دوستان و آشنایان، نحوه صید ماهی، نحوه صید پرندگان، اشخاصی که کمان حمل می کنند و گروه های موسیقی در قدیم و… از مهم ترین وسایلی که در این نقطه یافت شده است می توان از قالبهایی نام برد که مصریهای باستان برای ریختن مواد معدنی مانند برنز و طلا و نقره بداخل آن برای درست کردن مجسمه از آن ها استفاده می کردند. این قالب های مجسمه سازی در یک ظرف سفالی بزرگ که در کنار تابوب سوبک حتب در مقبره او در قبه الهوا قرار داشت پیدا شد وکشف گردید، سوبک حتب یکی از فرمانداران و محافظین منطقه الفنتین در دوره سنوسرت دوم بوده است.مصریهای باستان توانسته بودند که به فن ریخته گری برنز و دیگر فلزات گرانبها مانند طلا و نقره دست پیدا کنند، گواه این مسئله مجسمه پپی اول است که در موزه مصر قرار دارد، این مجسمه اولین مجسمه بزرگ برنزی است که در دوره خاندان ششم فراعنه مصر در ۲۳۰۰ سال قبل از میلاد درست شده است. تصور ما از ریخته گری برنز در نزد مصری های باستان با دیدن نقاشی های موجود بر دیواره مقبره مریروکا که به ۲۳۰۰ سال قبل از میلاد برمی گردد و مقبره رخمیرع که به ۱۴۵۰ سال قبل از میلاد بر می گردد تکمیل می کند.
مقبره های موجود در قبة الهوا شامل مقبره برگزیدگان و نخبگان و اشخاص برجسته در دولت های باستان مصر و حتی در زمان حکومت بطالمه (یونانی ها) در مصر و همین طور در زمان حکومت رومی ها بر مصر می باشد. بیشتر این مقبره ها به دودمان ششم مصر تا دودمان دوازدهم مصر برمی گردد. جزیره «ابو» که در حال حاضر «الفنتین» نامیده می شود در قسمت انتهایی مرز جنوبی مصر واقع شده است، در عین حال در همان زمان این محل یک محل تجاری مهم و یک مقر و مرکز برای اداره مناطق جنوبی مصر و برای ارتباط با کشورهای دیگر آفریقایی در جنوب بوده است. همیشه از طرف فرعون یک فرماندار و حاکم و امیر برای این منطقه تعیین می شدکه در عین حال فرمانده نیروهای نظامی در این منطقه نیز محسوب می شد.جهانگرد آلمانی یوهان بورکارت که در نزد ساکنین محلی به نام شیخ ابراهیم بن عبدالله نیز شناخته می شود در سال ۱۸۱۹ از این محل «قبه الهوا» در کتابش یاد کرده است. بورکارت در کتابش از اماکنی که در سفرهایش در النوبه کشف کرده، نوشته است. عملیات جستجو و کاوش و حفاری در این منطقه در سال ۱۸۸۵ شروع گردید. باستان شناس و کاوشگر بریتانیایی سر فرانسیس حرینفیل در سال های ۱۸۸۵ و ۱۸۸۶ اقدام حفاری در این منطقه نمود و توانست تعدادی از این مقبره ها را کشف نماید، بعد از وی کاوشگر و باستان شناس ایتالیایی ارنستو شیابا ریلی در سال ۱۸۹۲ اقدام به حفاری در این منطقه نمود و توانست به مقبره حرخوف دست پیدا کند، باستان شناس جاک دی مورگان نیز توانست با اقدامات حفاری که در این منطقه انجام داد در سال ۱۸۹۴ تعداد دیگری از این مقبره ها را کشف نماید. در بین سال های ۱۹۰۳ تا ۱۹۰۴ خانم باستان شناس ولیام سیسیل توانست در حفاری هایی که انجام داد به یک طبقه دیگر از این مقبره ها دست پیدا کند.در سال ۱۹۴۶ دانشمند باستان شناس مصری بنام لبیب حبشی شروع به عملیات حفاری در این منطقه نمود که تا سال ۱۹۵۱ طول کشید. بعد از آن دانشگاه بون در آلمان در سال ۱۹۵۹ یک هیئت به این منطقه برای حفاری اعزام نمود که در راس این هیئت المار ایدل قرار داشت، کار این هیئت تا سال ۱۹۸۴ ادامه داشت. کما اینکه در این اقدامات حفاری «ولیس بدج» و باستان شناس مصری «محی الدین» و «میشیل جنکینز» شرکت داشتند. کار این حفاری ها توسط انستیتو آلمانی برای کشف آثار تاریخی(DAI) و تحت سرپرستی و ریاست کارل سیفرید کماکان ادامه دارد.
مقبره های شماره ۲۵ و ۲۶ که متعلق به سابنی و محو می باشد، این دو مقبره مربوط به یک پدر و پسر می باشد که به هم وصل می باشند، این دو نفر در دوره فرعون پپی دوم از دودمان ششم مصر زندگی می کردند. بنظر می رسد که این دو از یک خانواده ثروتمندی بودند، مقبره این دو توسط دو نردبان به ساحل نیل راه دارد، این پدر و پسر از فرمانداران و کدخدایان منطقه الفنتین در آن زمان بوده اند.
ام القعاب
هرم جوزر
برای رسیدن به این مقبره های کنده شده در دل کوه صخره ای دو راه مایل در سمت رود نیل در سمت شرقی آن وجود دارد، این دو مسیر بدون هیچ پیچ و خمی مستقیم به سمت مقبره ها، برای بالا رفتن و پایین آمدن مردم درست شده اند، هر کدام از این دو مسیر دارای دو دیواره سنگی در طرفین خودش می باشد. مقبره برجستگان و نخبگان و شخصیت ها و روحانیون مصریهای دوران قدیم و باستان در سه طبقه در ارتفاع تقریبی وسط این کوه صخره ای قراردارند. تعداد این مقبره ها مربوط به مصریهای دوران باستان ۱۰۰ مقبره می باشد که در آن ها تقریباً ۱۰۰۰ نفر از مردان و زنان و کودکان دفن شده اند، اغلب آن ها به دوران حکومت و دولت باستان و قدیم مصر و دولت و حکومت عصر جدید مصر برمی گردد.مقبره های قبه الهوا بخاطر اینکه مربوط به برجستگان و نخبگان و شخصیت ها و نگهبانان منطقه النوبه و همین طور اعیان و ثروتمندان شاغل در این منطقه در زمان فراعنه می باشد از بقیه مقبره های دیگر متمایز است. این مقبره ها عبارت است از اتاق های کنده شده و حفر شده در داخل سینه کوه با دیواره های تزیین شده و نقاشی شده و در ابعاد و طراحی های مختلف. نقاشی های تزیینی کشیده شده روی دیواره ها بیانگر نوع زندگی رایج در زمان مصریهای باستان می باشد مانند: منظره های ذبح گاوها، دیدار دوستان و آشنایان، نحوه صید ماهی، نحوه صید پرندگان، اشخاصی که کمان حمل می کنند و گروه های موسیقی در قدیم و… از مهم ترین وسایلی که در این نقطه یافت شده است می توان از قالبهایی نام برد که مصریهای باستان برای ریختن مواد معدنی مانند برنز و طلا و نقره بداخل آن برای درست کردن مجسمه از آن ها استفاده می کردند. این قالب های مجسمه سازی در یک ظرف سفالی بزرگ که در کنار تابوب سوبک حتب در مقبره او در قبه الهوا قرار داشت پیدا شد وکشف گردید، سوبک حتب یکی از فرمانداران و محافظین منطقه الفنتین در دوره سنوسرت دوم بوده است.مصریهای باستان توانسته بودند که به فن ریخته گری برنز و دیگر فلزات گرانبها مانند طلا و نقره دست پیدا کنند، گواه این مسئله مجسمه پپی اول است که در موزه مصر قرار دارد، این مجسمه اولین مجسمه بزرگ برنزی است که در دوره خاندان ششم فراعنه مصر در ۲۳۰۰ سال قبل از میلاد درست شده است. تصور ما از ریخته گری برنز در نزد مصری های باستان با دیدن نقاشی های موجود بر دیواره مقبره مریروکا که به ۲۳۰۰ سال قبل از میلاد برمی گردد و مقبره رخمیرع که به ۱۴۵۰ سال قبل از میلاد بر می گردد تکمیل می کند.
مقبره های موجود در قبة الهوا شامل مقبره برگزیدگان و نخبگان و اشخاص برجسته در دولت های باستان مصر و حتی در زمان حکومت بطالمه (یونانی ها) در مصر و همین طور در زمان حکومت رومی ها بر مصر می باشد. بیشتر این مقبره ها به دودمان ششم مصر تا دودمان دوازدهم مصر برمی گردد. جزیره «ابو» که در حال حاضر «الفنتین» نامیده می شود در قسمت انتهایی مرز جنوبی مصر واقع شده است، در عین حال در همان زمان این محل یک محل تجاری مهم و یک مقر و مرکز برای اداره مناطق جنوبی مصر و برای ارتباط با کشورهای دیگر آفریقایی در جنوب بوده است. همیشه از طرف فرعون یک فرماندار و حاکم و امیر برای این منطقه تعیین می شدکه در عین حال فرمانده نیروهای نظامی در این منطقه نیز محسوب می شد.جهانگرد آلمانی یوهان بورکارت که در نزد ساکنین محلی به نام شیخ ابراهیم بن عبدالله نیز شناخته می شود در سال ۱۸۱۹ از این محل «قبه الهوا» در کتابش یاد کرده است. بورکارت در کتابش از اماکنی که در سفرهایش در النوبه کشف کرده، نوشته است. عملیات جستجو و کاوش و حفاری در این منطقه در سال ۱۸۸۵ شروع گردید. باستان شناس و کاوشگر بریتانیایی سر فرانسیس حرینفیل در سال های ۱۸۸۵ و ۱۸۸۶ اقدام حفاری در این منطقه نمود و توانست تعدادی از این مقبره ها را کشف نماید، بعد از وی کاوشگر و باستان شناس ایتالیایی ارنستو شیابا ریلی در سال ۱۸۹۲ اقدام به حفاری در این منطقه نمود و توانست به مقبره حرخوف دست پیدا کند، باستان شناس جاک دی مورگان نیز توانست با اقدامات حفاری که در این منطقه انجام داد در سال ۱۸۹۴ تعداد دیگری از این مقبره ها را کشف نماید. در بین سال های ۱۹۰۳ تا ۱۹۰۴ خانم باستان شناس ولیام سیسیل توانست در حفاری هایی که انجام داد به یک طبقه دیگر از این مقبره ها دست پیدا کند.در سال ۱۹۴۶ دانشمند باستان شناس مصری بنام لبیب حبشی شروع به عملیات حفاری در این منطقه نمود که تا سال ۱۹۵۱ طول کشید. بعد از آن دانشگاه بون در آلمان در سال ۱۹۵۹ یک هیئت به این منطقه برای حفاری اعزام نمود که در راس این هیئت المار ایدل قرار داشت، کار این هیئت تا سال ۱۹۸۴ ادامه داشت. کما اینکه در این اقدامات حفاری «ولیس بدج» و باستان شناس مصری «محی الدین» و «میشیل جنکینز» شرکت داشتند. کار این حفاری ها توسط انستیتو آلمانی برای کشف آثار تاریخی(DAI) و تحت سرپرستی و ریاست کارل سیفرید کماکان ادامه دارد.
مقبره های شماره ۲۵ و ۲۶ که متعلق به سابنی و محو می باشد، این دو مقبره مربوط به یک پدر و پسر می باشد که به هم وصل می باشند، این دو نفر در دوره فرعون پپی دوم از دودمان ششم مصر زندگی می کردند. بنظر می رسد که این دو از یک خانواده ثروتمندی بودند، مقبره این دو توسط دو نردبان به ساحل نیل راه دارد، این پدر و پسر از فرمانداران و کدخدایان منطقه الفنتین در آن زمان بوده اند.
wiki: قبه الهوا