زمین لرزه کریزان (۱۳۵۸)
زمین لرزه کولی (۱۳۵۸)
فهرست زمین لرزه های ایران
زمین لرزهٔ قائن یا اَردِکول زمین لرزه ای مهیب بود که در ۲۰ اردیبهشت ۱۳۷۶ ساعت ۱۲:۲۷ به وقت محلی (۰۱۹۹۷-۰۵-۱۰ ۱۰ مه ۱۹۹۷ ساعت ۰۷:۵۷ به وقت هماهنگ جهانی)، استان خراسان در شرق ایران را لرزاند. بزرگای گشتاوری این زمین لرزه که شدیدترین زمین لرزهٔ منطقه از سال ۱۹۷۹ تا آن زمان بود، ۷٫۳ اندازه گیری شد و مرکز آن در روستای اردکول در ۲۷۰ کیلومتری جنوب مشهد قرار داشت. زمین لرزهٔ قائن سومین زمین لرزه ای بود که در سال ۱۹۹۷ در ایران رخ می داد و خساراتی عظیم بر جای می گذاشت. بر اثر این زمین لرزه منطقهٔ بیرجند–قائن ویران گشت؛ ۱٬۵۶۷ نفر کشته، بیش از ۲٬۳۰۰ نفر مجروح و ۵۰٬۰۰۰ نفر آواره شدند؛ ۱۵٬۰۰۰ واحد مسکونی تخریب شد یا آسیب دید. سازمان زمین شناسی آمریکا زمین لرزهٔ قائن را مرگ بارترین زمین لرزهٔ سال ۱۹۹۷ توصیف کرد. ۲۱۵ پس لرزه بر شدت خرابی ها افزود و بسیاری از بازماندگان را مجبور به ترک منطقه کرد. بعدها مشخص شد که زمین لرزه بر اثر گسیختگی در امتداد گسلی که در زیر خط مرزی ایران–افغانستان واقع بود، ایجاد شده است. در نهایت میزان خسارت ها ۱۰۰ میلیون دلار آمریکا برآورد شد، و بسیاری از کشورها با اهدای پتو، چادر، لباس، و مواد غذایی به یاری زلزله زدگان شتافتند. گروه های نجات به منطقه اعزام شدند تا داوطلبان محلی را در یافتن بازماندگانی که زیر آوارها مدفون شده بودند، یاری کنند. میزان تخریب ها در اطراف رومرکز زمین لرزه تقریباً ۱۰۰ درصد اعلام شد که عمدتاً ناشی از شیوهٔ ناصحیح ساخت وساز در مناطق روستایی بود.
ایران همواره در معرض زمین لرزه های متعدد قرار می گیرد؛ به گونه ای که در سی سال اخیر با ۶۲ زمین لرزه با بزرگی بین ۷٫۳ تا ۹ پس از چین و اندونزی، سومین کشوری بوده که در معرض زمین لرزه های فاجعه آفرین قرار گرفته است. ایران در منطقهٔ زمین ساختی پیچیده ای واقع شده است. ورقهٔ عربستان در جنوب آن و ورقهٔ اوراسیا در شمال آن قرار دارند. ورقهٔ عربستان به آرامی در جهت شمال به سوی ورقهٔ اوراسیا در حرکت است و ایران در منطقهٔ برخوردی این دو ورقه جای گرفته است. این منطقه خود به چندین بلوک کوچک تر موسوم به خردقاره تقسیم می شود که تحت تأثیر حرکت ورقهٔ عربستان قرار می گیرند. اکثریت فعالیت های لرزه ای ایران در امتداد مرزهایش به وقوع می پیوندند، به این دلیل که اغلب مساحت این کشور بر روی یک خردقاره قرار گرفته است. همان طور که ورقهٔ عربستان به سمت شمال حرکت می کند، ایران به سمت شمال شرقی رانده و فشرده می شود. این امر باعث می شود که رشته کوه های متعددی در امتداد مرزهای شمالی و شرقی ایران به وجود آید. وجود گسل های امتدادلغز در امتداد مرزهای شمالی و شرقی ایران شاهدی بر این مدعاست.
زمین لرزهٔ قائن در زون درزهٔ سیستان که از لحاظ لرزه خیزی یکی از فعال ترین مناطق ایران است، به وقوع پیوست. زون درزهٔ سیستان که در شمال شرق منطقهٔ برخورد ورقه های زمین ساختی عربستان و اوراسیا واقع شده است، در تقاطع با قطعهٔ پوسته ای افغانستان، کرانهٔ شرقی خردقارهٔ ایران را مشخص می سازد. نقشه های لرزه زمین ساختی حاکی از آن است که این منطقه از پتانسیل لرزه خیزی بالایی برخوردار است و زمین لرزه های زیادی در این منطقه روی داده است. زمین لرزه های ۱۹۰۳ درخش، ۱۶ فوریهٔ ۱۹۴۱ محمدآباد، ۲۳ سپتامبر ۱۹۴۷ دوست آباد، ۳۱ اوت ۱۹۶۸ دشت بیاض، ۱ آوریل ۱۹۶۸ فردوس، و ۱۴ نوامبر ۱۹۷۹ کریزان برخی از مهم ترین زمین لرزه هایی هستند که در سدهٔ بیستم میلادی در منطقه روی داده است.
زمین لرزه کولی (۱۳۵۸)
فهرست زمین لرزه های ایران
زمین لرزهٔ قائن یا اَردِکول زمین لرزه ای مهیب بود که در ۲۰ اردیبهشت ۱۳۷۶ ساعت ۱۲:۲۷ به وقت محلی (۰۱۹۹۷-۰۵-۱۰ ۱۰ مه ۱۹۹۷ ساعت ۰۷:۵۷ به وقت هماهنگ جهانی)، استان خراسان در شرق ایران را لرزاند. بزرگای گشتاوری این زمین لرزه که شدیدترین زمین لرزهٔ منطقه از سال ۱۹۷۹ تا آن زمان بود، ۷٫۳ اندازه گیری شد و مرکز آن در روستای اردکول در ۲۷۰ کیلومتری جنوب مشهد قرار داشت. زمین لرزهٔ قائن سومین زمین لرزه ای بود که در سال ۱۹۹۷ در ایران رخ می داد و خساراتی عظیم بر جای می گذاشت. بر اثر این زمین لرزه منطقهٔ بیرجند–قائن ویران گشت؛ ۱٬۵۶۷ نفر کشته، بیش از ۲٬۳۰۰ نفر مجروح و ۵۰٬۰۰۰ نفر آواره شدند؛ ۱۵٬۰۰۰ واحد مسکونی تخریب شد یا آسیب دید. سازمان زمین شناسی آمریکا زمین لرزهٔ قائن را مرگ بارترین زمین لرزهٔ سال ۱۹۹۷ توصیف کرد. ۲۱۵ پس لرزه بر شدت خرابی ها افزود و بسیاری از بازماندگان را مجبور به ترک منطقه کرد. بعدها مشخص شد که زمین لرزه بر اثر گسیختگی در امتداد گسلی که در زیر خط مرزی ایران–افغانستان واقع بود، ایجاد شده است. در نهایت میزان خسارت ها ۱۰۰ میلیون دلار آمریکا برآورد شد، و بسیاری از کشورها با اهدای پتو، چادر، لباس، و مواد غذایی به یاری زلزله زدگان شتافتند. گروه های نجات به منطقه اعزام شدند تا داوطلبان محلی را در یافتن بازماندگانی که زیر آوارها مدفون شده بودند، یاری کنند. میزان تخریب ها در اطراف رومرکز زمین لرزه تقریباً ۱۰۰ درصد اعلام شد که عمدتاً ناشی از شیوهٔ ناصحیح ساخت وساز در مناطق روستایی بود.
ایران همواره در معرض زمین لرزه های متعدد قرار می گیرد؛ به گونه ای که در سی سال اخیر با ۶۲ زمین لرزه با بزرگی بین ۷٫۳ تا ۹ پس از چین و اندونزی، سومین کشوری بوده که در معرض زمین لرزه های فاجعه آفرین قرار گرفته است. ایران در منطقهٔ زمین ساختی پیچیده ای واقع شده است. ورقهٔ عربستان در جنوب آن و ورقهٔ اوراسیا در شمال آن قرار دارند. ورقهٔ عربستان به آرامی در جهت شمال به سوی ورقهٔ اوراسیا در حرکت است و ایران در منطقهٔ برخوردی این دو ورقه جای گرفته است. این منطقه خود به چندین بلوک کوچک تر موسوم به خردقاره تقسیم می شود که تحت تأثیر حرکت ورقهٔ عربستان قرار می گیرند. اکثریت فعالیت های لرزه ای ایران در امتداد مرزهایش به وقوع می پیوندند، به این دلیل که اغلب مساحت این کشور بر روی یک خردقاره قرار گرفته است. همان طور که ورقهٔ عربستان به سمت شمال حرکت می کند، ایران به سمت شمال شرقی رانده و فشرده می شود. این امر باعث می شود که رشته کوه های متعددی در امتداد مرزهای شمالی و شرقی ایران به وجود آید. وجود گسل های امتدادلغز در امتداد مرزهای شمالی و شرقی ایران شاهدی بر این مدعاست.
زمین لرزهٔ قائن در زون درزهٔ سیستان که از لحاظ لرزه خیزی یکی از فعال ترین مناطق ایران است، به وقوع پیوست. زون درزهٔ سیستان که در شمال شرق منطقهٔ برخورد ورقه های زمین ساختی عربستان و اوراسیا واقع شده است، در تقاطع با قطعهٔ پوسته ای افغانستان، کرانهٔ شرقی خردقارهٔ ایران را مشخص می سازد. نقشه های لرزه زمین ساختی حاکی از آن است که این منطقه از پتانسیل لرزه خیزی بالایی برخوردار است و زمین لرزه های زیادی در این منطقه روی داده است. زمین لرزه های ۱۹۰۳ درخش، ۱۶ فوریهٔ ۱۹۴۱ محمدآباد، ۲۳ سپتامبر ۱۹۴۷ دوست آباد، ۳۱ اوت ۱۹۶۸ دشت بیاض، ۱ آوریل ۱۹۶۸ فردوس، و ۱۴ نوامبر ۱۹۷۹ کریزان برخی از مهم ترین زمین لرزه هایی هستند که در سدهٔ بیستم میلادی در منطقه روی داده است.
wiki: زمین لرزه ۱۳۷۶ قائن