زبیده خانم

زبیده خانم (۱۲۲۹–۱۳۱۳ قمری در شورین، همدان) شاهدخت قاجار و شاعر و ادیب و صوفی بود.
علینقی خان قراگوزلو
زبیده خانم دختر فتحعلی شاه از بطن ماه آفرین خانم شیرازی در سال ۱۲۲۹ قمری متولد شد. رستم خان قراگوزلو او را برای پسر خود، علینقی خان قراگوزلو (نصرت الملک)، خواستگاری کرد که از سوی شاه پذیرفته شد. زبیده خانم همراه همسرش به همدان رفت و از مریدان حاجی میرزا علینقی همدانی شد. یک بار به سفر حج و بارها به زیارت عتبات عالیات و مشهد رفت. سال ها در همدان زندگی کرد و هر سال بخشی از درآمد املاک خود را صرف انعام و اطعام فقرا و عمران و آبادی منطقه می کرد. او کاروانسرای مدور تاج آباد را برای اقامت زوار در روستای تاج آباد ساخت، دو دانگ از روستای لالجین را برای تعزیه داری و روشنایی حرم امام حسین در کربلا وقف کرد، و مبلغی برای متولی، روشنایی و قاری بقعه بابا طاهر عریان اختصاص داد. بقعه و صحن امامزاده یحیی در همدان نیز طبق خواهش او از فرزندش، حسام الملک، ساخته شده است.
زبیده خانم پس از درگذشت نصرت الملک به روستای شورین رفت و تا پایان عمر در آنجا زندگی می کرد. وی احوالات عارفانه داشت و چنان که برادرش ملک ایرج میرزا توصیف می کند:
«زبیده خانم بسیار شاهزاده مقدسه عارفه عامله که شب و روز غیر از ورد و اذکار و تلاوت قرآن و تعزیه داری جناب سیدالشهداء علیه السلام کاری ندارند و گناهان ما را مگر به عبادات او عفو کنند.»

زُبِیْدِه خانم ( ـ ح ۱۳۰۵ق)
(یا: جهان خانم؛ ملقب به جان باجی و معروف به فرشته) عارف و شاعر نیکوکار ایرانی و دختر فتحعلی شاه قاجار. زُبیده خانم با همسرش، علی خان نصرت الملک قراگوزلو، به همدان کوچید و در آن جا به سلک مریدان حاج میرزا علی نقی همدانی پیوست و راه عرفان در پیش گرفت. زنی نیکوکار و دستگیر تنگدستان و متولی کارهای عام المنفعه بود. احداث زائرسرای تاج آباد و پل روان رود، وقف دَه لاله جین به عزاداری های مذهبی، تعمیر بقعه و صحن امامزاده یحیی در همدان از اقدامات اوست. وی دائم الذکر و اهل ریاضت بود و در سفرها به دور از تجمل و تشریفات ظاهر می شد. زبیده خانم شعر می سرود و در سروده هایش «جهان» تَخَلُّص می کرد و دیوانی از قصیده، غزل و مرثیه از او به جا مانده است که ابیاتی از آن در تاریخ عضدی نقل شده است.

زبیده خانم دختر فتحعلی شاه قاجار با تخلُّص جهان (۱۸۱۴، همدان -۱۸۹۵، شورین) شاهدخت قاجاری، شاعر، نیکوکار و بانوی صوفی ایرانی بود.
•