زبان سکایی

زبان سکایی میانه، یا زبان ختنی از زبان های ایرانی میانه است که نام شکل میانه برجای مانده از زبان سکایی باستان است. از زبان سکاهای میانه دو گویش به وسیلهٔ آثار بجای مانده شناخته شده اند که بنابر منطقه کشف آثار آن ها که در ختن و تمشق در سین کیانگ چین است به دو گویش تمشقی و ختنی نیز نام گذاری شده اند. آثاری که به گویش ختنی هستند به الفبای براهمی نوشته شده و تحت تأثیر ادبیات بودایی می باشند. از گویش تمشقی نیز آثاری بدست آمده که نگارش آن ها به سده های پنجم تا دهم میلادی بازمی گردد. این دو زبان در همان زمان به سود زبان ترکی اویغوری عقب نشینی نمودند اما همچنان در کوهستان های پامیر در غرب چین گویش های ایرانی رایج می باشند که ممکن است با این زبان پیوند دور داشته باشند. زبان های پشتو و وخی شباهت زیادی با زبان سکایی میانه نشان می دهند.
زبان های هندوایرانی
ایرانی
ایرانی میانه
ایرانی شرقی
سکایی
سکایی-ختنی
سکایی
قبایل سکایی، در سرزمینی از حوضهٔ رودخانهٔ تاریم تا مرز بلخ به سر می بردند و از اوایل سده دوم پیش از میلاد به سوی باختر و زرنگ و رخج و بعداً به هندوستان شمال غربی کوچیدند.
در سده یازدهم میلادی در نواحی کاشغر زبان کنچگ رایج بوده که واژه های باقی ماندهٔ آن حاکی از شباهت این زبان به گویش های سکایی است.
به طوری که بعضی از زبان شناسان ذکر نموده اند، شاید زبان های پامیری امروزی ادامهٔ تاریخی گویش های مختلف سکایی باشند. بررسی قیاسی زبان سکایی ختنی و گویش وخی امروزی، که از گروه زبان های پامیری است، حاکی از شباهت تاریخی این دو زبان است و نشان می دهد که از سرچشمه ای نزدیک به هم پیدا شده اند.