چال شتر

چالِش تُر یکی از ناحیه های شهرکرد در استان استان چهارمحال و بختیاری است. بر پایه سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت چالشتر ۶٬۷۲۰ نفر (۱٬۶۸۰ خانوار) بوده است. امروزه چالشتر به همراه اشکفتک و مهدیه جزو ناحیه سوم شهرکرد است.
مؤلف مرآت البلدان در شرح نواحی «چهارمحال» نویسد: از قرای ناحیه «رار» یکی قریه «چالشتر» است که قلعه ای آجری است و ۲۲ برج دارد و هر دهنه برج را هشتاد ذرع با برج دیگر فاصله است. از بناهای مرحوم حاجی محمد رضاخان می باشد و در آنجا بناهای عالی و عمارت های بسیار خوب است که بیش از ۳۰ هزار تومان خرج عمارات شده. دویست خانوارجمعیت و یک رشته قنات دارد که هشت سنگ میرآبی آب ازآن جاری است و هر سال صد خروار زمین بذرافشان را مشروب می نماید. حمام و مسجد و تیمچه و بازارچه و دکاکین و آسیا دارد و ۳۹۰ تومان مالیات دیوانی آنجاست و شش نفر سرباز هم می دهد. (مرآت البلدان ج ۴ صص ۵۱–۵۲).در فرهنگ جغرافیائی ایران نوشته شده است: «... دهی است از دهستان لار (رار) بخش حومه شهرستان شهرکرد که در ۸ هزارگزی شمال باختر شهرکرد و یک هزارگزی راه عمومی شهرکرد به چالشتر واقع شده. جلگه و کوهستانی و معتدل است و ۳۲۶۱ تن سکنه دارد. آبش از قنات و چشمه و محصولش غلات می باشد. شغل اهالی زراعت و گله داری و صنایع دستی قالی بافی وقفل سازی است. یک باب دبستان و یک عمارت سرپوشیده و قلعه قدیمی دارد.
مجموعه قلعه تاریخی چالشتر، که به قلعه خانی مشهور می باشد، ۱۲۰ سال پیش در چالشتر احداث شد و در یکی از سرستون های سنگی این مجموعه، تاریخ ساخت آن به سال ۱۳۲۱هجری قمری حک شده است.قلعه چالشتر در استان چهارمحال و بختیاری، تلفیقی از معماری دوران قاجار با معماری اروپایی است که با ستون هایی ایستاده از سنگ و نقش برجسته های دیدنی خودنمایی می کند.قلعه چالشتر، در پنج کیلومتری شهرکرد به عنوان یک اثر باشکوه از نظر معماری و هنری حجاری در ایران است.این قلعه، در منطقه چالشتر واقع شده که در دوره صفویه مرکز حکمرانی چهارمحالی ها بوده که به وسیله کلانتران روستاها و مناطق تحت سیطره خود را کنترل می کردند و پس از انتصاب حسین قلی خان به عنوان ایلخان بختیاری، در اواسط حکومت ناصرالدین شاه، حکمرانان این منطقه از حاکمیت بر چالشتر خلع و به زمین داران بزرگ تبدیل شدند.مجموعه تاریخی چالشتر، شامل: سردر سنگی، خان نشین، اندرونی، حمام، انبارها و اصطبلها است و قلعه عیانی و خان نشین این مجموعه تاریخی دارای ۳۸ ستون سنگی با سر در و ایوان می باشد.ازاره سنگی منقوش این مجموعه قلعه شامل: نقوش افسانه ای و اسطوره ای، زندگی روزمره، گل و گیاه، گل و گلدان، گل و مرغ، نقوش پیچش گیاهی و نقوش فرشته است و این نقوش به صورت ماهرانه و زیبا خلق شده و در برخی موارد به صورت برجسته حجاری شده است.
در این قلعه، اندرونی با یک دالان به قسمت خان نشین ارتباط داشته و ایوان آن دارای ۱۰ ستون سنگی است و ایوان با آجرکاری و کاشی معرق در لچکی ها و پیشانی بنا با ازاره های سنگی منقوش شامل: درختان تاک، گل و گلدان، گل و مرغ و سرو و کاج تزئین شده است.