[ویکی شیعه] هَیْهَاتَ مِنَّا الذِّلَّة به معنای «محال است تَن به ذلّت دهیم» جمله ای است معروف از امام حسین(ع) که در روز عاشورا بیان داشتند.
به اساس منابع تاریخی، در واقعه کربلا، عبیدالله بن زیاد به سپاهیانش دستور داده بود که امام حسین(ع) یا باید تسلیم گردد و یا به جنگ تَن دهد. امام حسین(ع) روز عاشورا در خطبه ای در مقابل لشکریان عمر سعد چنین گفت: «این خوانده شده (عبیدالله) فرزند خوانده شده (زیاد بن ابیه) مرا بین دو امر نگاه داشته: شمشیر کشیدن، و یا ذلّت و خوارى (یعنى انتظار دارد که با آنان بجنگیم یا تسلیم آنها شویم) «هیهات منّا الذلّة محال است تَن به ذلّت دهیم.».
امام حسین(ع) اعلام می کند که چون خدا، پیامبر، مؤمنان و عقل هاى پاک، تسلیم شدن را از او نمی پذیرند مردن را بر ذلت(فرمان بردارى از ظالمان)، مقدّم می کند.
به اساس منابع تاریخی، در واقعه کربلا، عبیدالله بن زیاد به سپاهیانش دستور داده بود که امام حسین(ع) یا باید تسلیم گردد و یا به جنگ تَن دهد. امام حسین(ع) روز عاشورا در خطبه ای در مقابل لشکریان عمر سعد چنین گفت: «این خوانده شده (عبیدالله) فرزند خوانده شده (زیاد بن ابیه) مرا بین دو امر نگاه داشته: شمشیر کشیدن، و یا ذلّت و خوارى (یعنى انتظار دارد که با آنان بجنگیم یا تسلیم آنها شویم) «هیهات منّا الذلّة محال است تَن به ذلّت دهیم.».
امام حسین(ع) اعلام می کند که چون خدا، پیامبر، مؤمنان و عقل هاى پاک، تسلیم شدن را از او نمی پذیرند مردن را بر ذلت(فرمان بردارى از ظالمان)، مقدّم می کند.
wikishia: فرهنگ عاشورا است
شعار عاشورایی حسین بن علی علیه السلام و شعار همه آزادگانی که زیر بار ظلم نمی روند و سلطه جباران را نمی پذیرند. به معنای «ذلت از ما دور است » و جمله ای است که امام حسین علیه السلام در یکی از خطبه هایش روز عاشورا بیان فرمود، خطبه ای با آغاز «تبا لکم ایتها الجماعة...» که چون همان روز نیز اصرار داشتند آن حضرت را به تسلیم و بیعت وادارند، حضرت نپذیرفت و حیات ذلت بار در سایه حکومت یزید و ابن زیاد را با کرامت دودمان پیامبر و شرافت زندگی مؤمنانه منافی دانست و سر دو راهی مرگ شرافتمندانه یا زندگی ذلیلانه، «شرافت شهادت » را برگزید: «الا و ان الدعی بن الدعی قد ترکنی (رکزنی) بین السلة والذلة، و هیهات له ذلک منی، هیهات منا الذلة، ابی الله ذلک لنا و رسوله والمؤمنون و حجور طهرت و جدود طابت و انوف حمیة و نفوس ابیة ان یؤثر طاعة اللئام علی مصارع الکرام ».
این نوع نگرش به زندگی، تعلیم مکتب است که انسان باید سر دو راهی شهادت یا ذلت، عزت شهادت را برگزیند و زندگی زیر ستم را مرگ بداند.
حضرت علی علیه السلام در جنگ صفین، وقتی دید که سپاه معاویه بر شریعه فرات دست یافتند و یاران او در مضیقه آب قرار گرفتند و چه بسا ذلیلانه تسلیم شوند، در خطبه ای آنان را تشویق کرد که شمشیرها را با خون دشمن سیراب سازند تا خود سیراب شوند، مرگ در زندگی ذلیلانه است و زندگی در مرگ قاهر و پیروز «فالموت فی حیاتکم مقهورین والحیاة فی موتکم قاهرین ».
این فرهنگ، در خط حماسه علوی و حسینی متبلور است و سرمایه زندگی باکرامت به شمار می رود. امام خمینی ره نیز در برابر تهدیدهای استکبار جهانی، در پیام خویش فرمود: «هیهات که امت محمد صلی الله علیه و آله و سیراب شدگان کوثر عاشورا و منتظران وراثت صالحان، به مرگ ذلت بار تن در دهند و هیهات که خمینی در برابر تجاوز دیوسیرتان و مشرکان و کافران به حریم قرآن کریم و عترت رسول خدا و امت محمد صلی الله علیه و آله و پیروان ابراهیم حنیف، ساکت و آرام بماند و یا نظاره گر صحنه های ذلت و حقارت مسلمانان باشد».
از آستان همت ما ذلت است دور و اندر کنام غیرت ما نیستش ورود بر ما گمان بردگی زور برده اند. ای مرگ، همتی که نخواهیم این قیود اکنون که دیده هیچ نبیند به غیر ظلم باید ز جان گذشت، کزین زندگی چه سود؟
سیدالشهدا علیه السلام در پاسخ برخی از افراد سپاه کوفه که از او می خواستند گردن به حکومت و فرمان یزید بنهد تا سالم بماند، فرمود: «لا والله! لا اعطیکم بیدی اعطاء الذلیل ولا اقر اقرار العبید (لاافر فرار العبید)».
این گونه تسلیم شدن را ذلتی برده وار می داند و نمی پذیرد. ابونصر بن نباته، درباره این دیدگاه حسین علیه السلام سروده است: «والحسین الذی رای الموت فی العز حیاة والعیش فی الذل قتلا» حسین علیه السلام کسی است که مرگ همراه عزت را «زندگی » دید و زندگی در ذلت و خواری را «مرگ ».
شعار عاشورایی حسین بن علی علیه السلام و شعار همه آزادگانی که زیر بار ظلم نمی روند و سلطه جباران را نمی پذیرند. به معنای «ذلت از ما دور است » و جمله ای است که امام حسین علیه السلام در یکی از خطبه هایش روز عاشورا بیان فرمود، خطبه ای با آغاز «تبا لکم ایتها الجماعة...» که چون همان روز نیز اصرار داشتند آن حضرت را به تسلیم و بیعت وادارند، حضرت نپذیرفت و حیات ذلت بار در سایه حکومت یزید و ابن زیاد را با کرامت دودمان پیامبر و شرافت زندگی مؤمنانه منافی دانست و سر دو راهی مرگ شرافتمندانه یا زندگی ذلیلانه، «شرافت شهادت » را برگزید: «الا و ان الدعی بن الدعی قد ترکنی (رکزنی) بین السلة والذلة، و هیهات له ذلک منی، هیهات منا الذلة، ابی الله ذلک لنا و رسوله والمؤمنون و حجور طهرت و جدود طابت و انوف حمیة و نفوس ابیة ان یؤثر طاعة اللئام علی مصارع الکرام ».
این نوع نگرش به زندگی، تعلیم مکتب است که انسان باید سر دو راهی شهادت یا ذلت، عزت شهادت را برگزیند و زندگی زیر ستم را مرگ بداند.
حضرت علی علیه السلام در جنگ صفین، وقتی دید که سپاه معاویه بر شریعه فرات دست یافتند و یاران او در مضیقه آب قرار گرفتند و چه بسا ذلیلانه تسلیم شوند، در خطبه ای آنان را تشویق کرد که شمشیرها را با خون دشمن سیراب سازند تا خود سیراب شوند، مرگ در زندگی ذلیلانه است و زندگی در مرگ قاهر و پیروز «فالموت فی حیاتکم مقهورین والحیاة فی موتکم قاهرین ».
این فرهنگ، در خط حماسه علوی و حسینی متبلور است و سرمایه زندگی باکرامت به شمار می رود. امام خمینی ره نیز در برابر تهدیدهای استکبار جهانی، در پیام خویش فرمود: «هیهات که امت محمد صلی الله علیه و آله و سیراب شدگان کوثر عاشورا و منتظران وراثت صالحان، به مرگ ذلت بار تن در دهند و هیهات که خمینی در برابر تجاوز دیوسیرتان و مشرکان و کافران به حریم قرآن کریم و عترت رسول خدا و امت محمد صلی الله علیه و آله و پیروان ابراهیم حنیف، ساکت و آرام بماند و یا نظاره گر صحنه های ذلت و حقارت مسلمانان باشد».
از آستان همت ما ذلت است دور و اندر کنام غیرت ما نیستش ورود بر ما گمان بردگی زور برده اند. ای مرگ، همتی که نخواهیم این قیود اکنون که دیده هیچ نبیند به غیر ظلم باید ز جان گذشت، کزین زندگی چه سود؟
سیدالشهدا علیه السلام در پاسخ برخی از افراد سپاه کوفه که از او می خواستند گردن به حکومت و فرمان یزید بنهد تا سالم بماند، فرمود: «لا والله! لا اعطیکم بیدی اعطاء الذلیل ولا اقر اقرار العبید (لاافر فرار العبید)».
این گونه تسلیم شدن را ذلتی برده وار می داند و نمی پذیرد. ابونصر بن نباته، درباره این دیدگاه حسین علیه السلام سروده است: «والحسین الذی رای الموت فی العز حیاة والعیش فی الذل قتلا» حسین علیه السلام کسی است که مرگ همراه عزت را «زندگی » دید و زندگی در ذلت و خواری را «مرگ ».
wikiahlb: هیهات_منا_الذله