کلمه جو
صفحه اصلی

اران ای

دانشنامه عمومی

آران ای. اسید ریبونوکلئیک یا آر اِن اِی (رِنا) (به انگلیسی: Ribonucleic acid) همراه با دی ان ای و پروتئین، سه مولکول درشت اصلی می باشد که برای همهٔ گونه های شناخته شدهٔ زیستی، ضروری است. آر ان آ هم مانند دی ان آ دارای زنجیرهٔ بلندی می باشد که شامل اجزای سازنده ای به نام نوکلئوتیدها می باشد. هر نوکلئوتید دارای یک نوکلئوباز است که گاهی به آن باز نیتروژنی هم می گویند، چیدمان نوکلئوتیدهای یک ژن در دی ان ای در فرایند رونویسی به آران ای پیام رسان داده می شود، آران ای پیام رسان به رناتنها (ریبوزوم) می رود و در آنجا در فرایند ترجمه به پیدایش فراورده های ژنی می انجامد. برخی ویروس ها، از آران آ به جای دی ان آ به عنوان ماده ژنتیکی شان استفاده می کنند. همه اندامگانها از آران ا پیام رسان برای جابجایی داده های ژنتیکی استفاده می کنند که به ساخت پروتئین ها می انجامد.
دی ان ای
ریبوزوم
پروتئین
باز نوکلئوتیدی
نوکلئوتید
رونویسی (ژنتیک)
ترجمه (زیست شناسی)
همتاسازی
ژن شناسی
کروموزوم
تولید مثل
آران ا اطلاعات را از دی ان ا به سیتوپلاسم حمل می کند. به این نوع آران ای که اطلاعات را از دی ان ای به ریبوزوم ها حمل می کند، آران ای پیک یا پیامبر(mRNA) می گویند. نوعی دیگر آران ای ناقل (tRNA) است که اسیدهای آمینه را به ریبوزوم منتقل می کند، تا ریبوزوم، اسیدهای آمینه را بر اساس اطلاعات موجود در  mRNA کنار یکدیگر ردیف کند. نوع دیگر، آران ای ریبوزومی(rRNA) است که در ساختار ریبوزوم ها شرکت دارد.
ساختار شیمیایی RNA به ساختار شیمیایی DNA بسیار شبیه است، با دو تفاوت؛ یکی این که RNA دارای قند ریبوز است در حالی که DNA دارای قند کمی متفاوت تر به نام دئوکسی ریبوز است (گونه ای از ریبوز که یک اتم اکسیژن در آن کم است)، و دوم این که RNA دارای نوکلئوباز یوراسیل است در حالی که به جای آن DNA دارای تیمین است (یوراسیل و تیمین، خواص جفت شدن بازی مشابهی دارند).برخلاف DNA بیشتر مولکول های RNA تک رشته ای هستند. مولکول های تک رشته ای RNA ساختارهای سه بعدی بسیار پیچیده ای را دارند، زیرا آن ها مانند DNA دارای زنجیرهٔ دو رشته ای نیستند.(البته RNA دو رشته ای هم داریم که زیاد تو بعضی منابع ذکر نشده و فقط در درس های تخصصی ژنتیک گفته می شود.) RNA درون یاخته های زنده توسط آران ای-پلی مرازها ساخته می شوند، این ها در رونویسی از روی یک الگوی RNA یا DNA به یک رشته آران ای تازه کارایی دارند.
RNA و DNA هر دو اسید نوکلئیک هستند، اما در سه چیز تفاوت دارند؛نخست این که برخلاف DNA که دو رشته ای است، RNA یک مولکول تک رشته ای است و زنجیرهٔ بسیار کوتاه تری از نوکلئوتیدها را دارد.دوم این که در حالی که DNA دارای قند دئوکسی ریبوز می باشد، RNA دارای ریبوز است (در دئوکسی ریبوز هیچ گروه هیدروکسیلی به حلقه پنتوزی در جایگاه ۲ پیوند ندارد). این گروه های هیدروکسیلی، پایداری RNA را کمتر از پایداری DNA می سازند زیرا داشتن گروه هیدروکسیل ریبوز را برای واکنش آبکافت آماده تر می سازد.سوم این که برخلاف DNA در RNA، باز تکمیل کنندهٔ آدنین، تیمین نیست بلکه اوراسیل می باشد که شکل متیلی نشده ای از تیمین می باشد.بیشتر RNAهای کارا از دیدگاه زیستی که شامل RNA کوچک هسته ای، RNA رناتنی، RNA جابجایی، RNA پیام رسان و دیگر RNAهای بی رمز، گه گاه دارای چیدمان های خود تکمیل کننده ای هستند که به بخش هایی از RNA این اجازه را می دهند که با خودش جفت شده و تا بخورد و مارپیچ های دوتایی را پدیدآورند (همانند DNA). برخلاف DNA، ساختار آن ها دارای مارپیچ های دوتایی دراز نیستند اما در جای جای آن ها گروه هایی از مارپیچ های کوتاه دیده می شود. رنا همیشه به صورت خطی وجود دارد به جز موارد استثنا.

دانشنامه آزاد فارسی

آران ای. آران اِی (RNA)
(سرنام اسید ریبونوکلئیک) اسید نوکلئیک مؤثر بر فرآیند ترجمۀ مادۀ وراثتی دی اِن اِی به پروتئین. معمولاً اسید ریبونوکلئیک تک رشته ای و مرکب از تعداد بسیاری نوکلئوتید متصل به هم است. هر نوکلئوتید مرکب از قند ریبوز، یک گروه فسفات، و یکی از چهار باز اوراسیل، سیتوزین، آدنین، و گوانین است. آراِن اِی با جفت شدن بازها، با این تفاوت که اوراسیل به جای تیمین قرار می گیرد، از روی دی اِن اِی نسخه برداری می شود. سه نوع آراِن اِی در ساخت مولکول های پروتئین دخالت و هر یک نقش متفاوتی دارند. آراِن اِی پیک (mRNA) الگوی سنتز پروتئین است. هر رمز (مجموعه ای از سه باز) مولکول آراِن اِی، رمز یک اسید آمینۀ ویژه است. فرآیند ترجمه روی ریبوزوم ها صورت می گیرد. ریبوزوم ها از پروتئین ها و آراِن اِی ریبوزومی (rRNA) ساخته شده اند. وظیفۀ آراِن اِی ناقل (tRNA) اتصال به اسید آمینۀ ویژه است و بدین ترتیب، نوعی توالی «آنتی کدون» موجود در آراِن اِی ناقل با توالی یک کدون مکمل در آراِن اِی پیک جفت وجور می شود و فرآیند ترجمۀ رمز وراثتی کامل می شود. گرچه آراِن اِی معمولاً فقط در فرآیند سنتز پروتئین کاربرد دارد، در برخی ویروس ها، مانند رتروویروس ها، مادۀ وراثتی به شمار می رود.


کلمات دیگر: