توده نفوذی

توده نفوذی (انگلیسی: Intrusion) سنگ مایعی است که در زیر سطح زمین شکل گرفته است. ماگما از زیر سطح زمین به آرامی از اعماق در امتداد شکاف ها و فضاهای خالی به بالا کشیده می شود و گاهی سنگ درون گیر موجود را از سر راه خود کنار می زند. این فرایند ممکن است حتی میلیون ها سال به طول انجامد. همزمان با سرد و جامد شدن تدریجی سنگ، قسمت های مختلف ماگما بلوری شده و به مواد معدنی تبدیل می شود. برخی رشته کوه ها مانند سیرا نوادا در کالیفرنیا عمدتاً از توده های نفوذی و سازندهای گرانیتی بزرگ تشکیل شده اند.
ژرف سنگ
آذرین تیغه
کوژسنگ
کاوسنگ
عدسی سنگ (فاکولیت)
تنوره آتشفشانی
آذرین لایه
پاره ژرف سنگ
توده نفوذی بی نظم (کونولیت)
توده های نفوذی یکی از دو راه تشکیل سنگ های آذرین به شمار می روند، راه دیگر از طریق سنگ های بیرونی ناشی از فوران آتشفشانی یا رویدادهای مشابه است. به لحاظ فنی توده نفوذی تنها راه تشکیل سنگ آذرین درونی است؛ سنگ از ماگمایی که در حال سرد و جامد شدن در زیر پوسته سیاره است شکل می گیرد. در حالی که توده های بیرونی سنگ های بیرونی را پدید می آورند که این سنگ ها بر روی سطح تشکیل می شوند.
توده های نفوذی را می توان بر اساس اندازه و شکل توده و ارتباط آن با دیگر اشکال به انواع مختلفی تقسیم کرد:

تودۀ نُفوذی (intrusion)
(یا: درون اوژن) توده ای از سنگ های آذرین۱ که براثر تزریق۲ سنگ های مذاب یا ماگما۳ درونِ شکستگی های موجود در زیر سطح زمین پدید آمده اند. این توده ها با تودۀ سنگ های آتشفشانی۴ که از سطح به بیرون پرتاب شده اند، متفاوت اند. عوارضِ تودۀ نفوذی عبارت اند از ساختارهای استوانه ای عمودی شامل خُرد ژرف سنگ۵ ها، تنوره۶ ها، و گلویی۷ ها؛ و ساختارهای ورقه ای شامل دایک ۸ها، سیل۹ ها، و گنبدسنگ۱۰ ها. دایک ها درون چینه ها و سیل ها بین لایه ها را پر می کنند. گنبدسنگ ها نیز براثر تزریق مواد مذاب موجب تورم سنگ های بالایی می شوند و بالا می آیند. ساختار دیگر، اتاقکی۱۱ از ماگمای منجمد با نام ژرف سنگ۱۲ است که حجم عظیمی از سنگ را شامل می شود.igneous rock injection magma volcanic rock stock pipe neck dyke sill laccolith chamber batholith
-->