کمانش

کمانش در علم مقاومت مصالح، به رفتاری گفته می شود که معمولاً از عضو تحت فشار (ستون، دیوار برشی، ...) سر می زند. همچنین گمان می رود که در زبان پارسی در گذشته واژه تنبش (اسم مصدر تنبیدن) با معنی کمانش یا buckling به کار می رفته است. (واژه های تنبان و تنبک از واژه های ساخته شده از این ریشه می باشند) اعضای تحت فشار یک سازه، پیش از رسیدن به حداکثر مقاومت فشاری و در حقیقت پیش از شکست تحت اثر تنش تسلیم فشاری، تحت اثر پدیده کمانش دچار شکست خواهند گردید. هرچه ستون بلندتر و سطح مقطع کوچکتری داشته باشد (ستون لاغر)، زودتر تحت اثر پدیده کمانش تسلیم می گردد.
تعریف علمی از کمانش عبارت است از ناپایداری به زبان ریاضی که منجر به شکست می شود.
زمانیکه سازه تحت فشار قرار گیرد، احتمال وقوع کمانش وجود دارد. کمانش به صورت تغییر شکل جانبی ناگهانی در یک عضو سازه ای تعریف می شود. این پدیده ممکن است تحت تنش فشاری که بر سازه وارد شده و اندازه آن کمتر از تنش تسلیم ماده تشکیل دهنده سازه است، اتفاق بیافتد.
زمانیکه نیروی وارد شده بر سازه مانند یک ستون، افزایش می یابد، ممکن است به اندازه ای بزرگ باشد تا سبب ناپایداری عضو شود که می گوییم سازه تحت کمانش قرار گرفته است. بارگذاری بیشتر، سبب تغییرشکل های زیاد و تا حدودی غیرقابل پیش بینی خواهد شد که ممکن است سبب از بین رفتن کامل ظرفیت باربری عضو شود. اگر تغییر شکلی که در اثر کمانش در عضو ایجاد می شود سبب فروپاشی کامل عضو نشود، آن عضو می تواند بار وارده که سبب کمانش آن می شود را تحمل نماید.