ابوالعباس مروزی

اَبوالْعَبّاسِ مَرْوَزی یا عباس مروزی، از شاعران خراسان که به گفتهٔ محمد عوفی نخستین شاعر پارسی گوی بوده و در سدهٔ ۲ق/۸م در مرو می زیسته است.
وی از بزرگ زادگان و دانشمندان آن دیار به شمار می رفته با ادب فارسی و عربی آشنایی کامل داشته است. جلال الدین سیوطی از نخستین شاعر فارسی زبان با عنوان ابوالعباس بن خرد مروزی یاد می کند و خوانساری او را ابوالعباس بن جبود مروزی می خواند. منبع سخن سیوطی مشارب التجارب «ابوالحسن بستی» است و برخی از محققان احتمال داده اند که ابوالحسن بستی از مؤلفان نزدیک به زمان ابوالعباس بوده باشد، اما تحقیقات محمد قزوینی نشان می دهد که مشارب التجارب و غوارب الغرائب، از «ابوالحسن علی بن زید بیهقی» و ذیلی بر تاریخ یمینی بوده است.
دهخدا، بعید نمی داند که ابوالعباس مروزی و ابوالعباس عباسی یکی باشند. واسیلی بارتولد، ابوالینبغی عباس بن طرخان را همان ابوالعباس مروزی دانسته و یان ریپکا نظر او را تأیید می کند، اما صادقی پذیرفتن نظر بارتولد را با توجه به اینکه عباس بن طرخان از اطرافیان برمکیان بوده و در بغداد می زیسته است، مشکل می داند.
سیوطی از دو ابوالعباس مروزی یاد کرده است: یکی را - با همان عنوان که ذکر شد - نخستین شاعر پارسی سرای دانسته و دیگری را - با عنوان ابوالعباس قاسم بن مهدی مروزی سیاری - فقیه، محدث، صوفی خوانده و اولین کسی دانسته که در مرو در احوال صوفیه سخن گفته است. برخی از محققان معاصر مانند ذبیح الله صفا و سعید نفیسی، این دو را یک تن پنداشته اند، در حالی که ابوالعباس فقیه و صوفی، همان ابوالعباس سیاری است که در ۳۴۲ق/۹۵۳م، در مرو درگذشته است.