ابوالحسن مدائنی

ابوالحسن مدائنی . [ اَ بُل ْ ح َ س َ ن ِ م َ ءِ ] (اِخ ) ابن الندیم از گفته ٔ حارث بن ابی اسامه روایت کند که نام مدائنی ابوالحسن علی بن محمدبن عبداﷲبن ابی سیف است از موالی شمس بن عبدمناف و مولد او بدانگونه که محمدبن یحیی از حسین بن فهم و او از خود ابوالحسن روایت آرد سال 135 هَ . ق . بوده است و در 215 درگذشته است . و باز گوید بخط ابوبکربن اخشید خواندم که مدائنی متکلمی است از شاگردان معمربن الاشعث . و ابوبکر اخشید گوید ابوالحسن مدائنی و ابوبکر اصم و ابوعامر عبدالکریم بن نوح و حفص الفرد و معمر و ابوسمر هر شش تن تلمیذ معمربن اشعث باشند و برخی گفته اند و هم بخط ابن الکوفی خواندم که ابوالحسن در نودوسه سالگی بسنه ٔ 225 در خانه ٔ اسحاق بن ابراهیم موصلی بدرود حیات گفت . و در این وقت از همه گسسته و تنها به اسحاق پیوسته بود و فهرست کتب او چنانکه بخط ابوالحسن بن کوفی دیده ام این است :
کتب او در اخبار نبی صلی اﷲعلیه وسلم : کتاب امهات النبی (ص ). کتاب صفةالنبی . کتاب اخبارالمنافقین . کتاب عهودالنبی . کتاب تسمیةالمنافقین و من نزل القرآن فیه منهم و من غیرهم . کتاب تسمیة الذین یؤذون النبی و تسمیةالمستهزئین الذین جعلوا القرآن عضین . کتاب رسائل النبی . کتب النبی الی الملوک . کتاب آیات النبی . کتاب اقطاع النبی . کتاب صلح النبی . کتاب خطب النبی . کتاب المغازی و زعم ابوالحسن الکوفی انها عنده فی ثمانیة اجزاء جلود بخط عباس الناسی و زعم تحت هذا الفصل و اخری فی جزئین تألیف احمدبن الحارث الخزاز. کتاب سرایاالنبی . کتاب الوفود و یحتوی علی وفود الیمن و وفود مصر و وفود ربیعه . کتاب دعاءالنبی . کتاب خبرالافک . کتاب ازواج النبی . کتاب السرایا. کتاب عمال النبی علی الصدقات . کتاب ما نهی عنه النبی . کتاب حجة ابی بکر الصدیق . کتاب الخاتم و الرسل . کتاب من کتب له النبی کتاباً واماناً. کتاب اموال النبی و کتابه . کتاب اخبار قریش و من کان یرد علیه بالصدفه من العرب . کتاب نسب قریش و اخبارها. کتاب العباس بن عبدالمطلب . کتاب اخبار ابی طالب و ولده . کتاب عبداﷲبن العباس . کتاب علی بن عبداﷲبن العباس . کتاب آل ابی العاص . کتاب آل ابی العیص . کتاب خبرالحکم بن ابی العاص . کتاب عبدالرحمن بن سمرة. کتاب ابن ابی عتیق . کتاب عمروبن الزبیر. کتاب فضائل محمدبن حنفیه . کتاب فضائل جعفربن ابیطالب . کتاب فضائل الحارث بن عبدالمطلب . کتاب فضائل عبداﷲبن جعفر. کتاب معاویةبن عبداﷲ. کتاب عبداﷲبن معاویه . کتاب محمدبن علی بن عبداﷲبن عباس . کتاب العاص بن امیه . کتاب عبداﷲبن عامربن کریز. کتاب بشربن مروان بن الحکم . کتاب عمربن عبداﷲبن معمر. کتاب هجاء حسان لقریش . کتاب فضائل قریش . کتاب عمروبن سعیدبن العاص . کتاب یحیی بن عبداﷲبن الحارث . کتاب اسماء من قتل من الطالبیین . کتاب اخبار زیادبن امیه . کتاب مناکح زیاد و ولده و دعوته . کتاب الجوابات و یحتوی علی جوابات قریش . جوابات مضر. جوابات ربیعه . جوابات الموالی . جوابات الیمن .
کتب او در اخبار مناکح اشراف و اخبار زنان : کتاب الصداق . کتاب الولائم . کتاب المناکح . کتاب النواکح و النواشز. کتاب المعبرات . کتاب المغنیات . کتاب المردفات من قریش . کتاب من جمع بین اختین و من تزوج ابنه امرأته و من جمع اکثر من اربع و من تزوج مجوسیة.کتاب من کره مناکحته . کتاب من میل عنها زوجها. کتاب من نهیت عن تزویج رحل فزوجته . کتاب من زوج من الاشراف من کلب . کتاب من هجاها زوجها. کتاب من شکت زوجها او شکاها. کتاب مناقضات الشعراء و اخبارالنساء. کتاب من تزوج فی ثقیف من قریش . کتاب الفاطمیات . کتاب من وصف امراءة فاحسن . کتاب الکلبیات . کتاب العوائل . کتاب مناکح الفرزدق . کتاب البکر. کتاب من تزوج من نساء الخلفاء.
کتب او در اخبار خلفاء: کتاب تسمیة الخلفاء و کناهم و اعمارهم . کتاب تاریخ اعمار الخلفاء. کتاب اخبار الخلفاءالکبیر و یحتوی علی اخبار ابی بکر، عمر، عثمان ، علی ،معاویه ، یزیدبن معاویه ، معاویةبن الزبیر، مروان بن الحکم ، عبدالملک ، الولید، سلیمان ، عمر، یزیدبن عبدالملک ، هشام بن عبدالملک ، الولیدبن یزید، یزیدبن الولید،مروان ، السفاح ، المنصور، المهدی ، الهادی ، الرشید، الامین ، المأمون و المعتصم . کتاب اخبارالسفاح . کتاب آداب السلطان .
کتب او در احداث : کتاب مقتل عثمان بن عفان . کتاب الجمل . کتاب الرده . کتاب الغارات . کتاب الخوارج . کتاب النهروان . کتاب توبةبن المضرس . کتاب خبر ضابی بن الحارث البرجمی . کتاب بنی ناجیة و الحربن راسد و مصقلةبن هبیره . کتاب خطب علی علیه السلام و کتبه الی عماله . کتاب عبداﷲبن عامر الحضرمی . کتاب اسماعیل بن هبار. کتاب عمروبن الزبیر. کتاب مرج راهط. کتاب الربذه و مقتل حبیش . کتاب اخبار الحجاج و وفاته . کتاب عبادبن الحصین . کتاب حمره و اقمر. کتاب الجارودبن روستقباذ. کتاب مقتل عمروبن سعید.کتاب زیادبن عمروبن الاشرف العبلی . کتاب خلافة عبدالجبار الازدی و مقتله المسور. کتاب مسلم بن قتیبه و روح بن حاتم . کتاب مقتل یزیدبن عمروبن هبیره . کتاب ابن عمربن عبادالحبطی و عمروبن سهل . کتاب یوم سنیل .
کتب او در فتوح : کتاب فتوح الشام . ایام ابی بکر. اول خبرالشام . مرج الصفر. خبر بصری . خبرالواقوصه . خبر دمشق . ایام عمر. خبر فحل حمص ، الیرموق ، ایلیاء، قیساریه ، عسقلان ،غزة، قبرس . کتاب عمروبن سعد الانصاری . کتاب فتوح العراق . وفات ابی بکر. خبرالجسر. خبر مهران و مقتله ، یوم النخیله ، خبرالقادسیه ، المدائن ، جلولاء، نهاوند. کتاب خبرالبصرة و فتوحها و یحتوی علی دستمیسان . ولایة المغیرةبن شعبه . ولایة ابی موسی . خبرالاهواز. خبر مناذر. خبر نهر تیری . خبرالسوس . خبر دستوا. خبرالقلعة. خبرالهرمزان . خبر ضبةبن محصن . خبر جندسابور. خبر صهرباج قریة العبدی . خبر سرق . خبر رامهرمز. خبر البستان . کتاب الاشارة. کتاب فتوح خراسان و یحتوی علی ولایة الجنیدبن عبدالرحمن . رافعبن اللیث بن نصربن سیار. اختلاف الروایة فی خبر قتیبة بخراسان . کتاب نوادر قتیبةبن مسلم .کتاب ولایة اسدبن عبداﷲ القسری . کتاب ولایة نصربن سیار. کتاب الدولة. کتاب ثغرالهند. کتاب عمال الهند. کتاب فتوح سجستان . کتاب فارس . کتاب فتح الابلة. کتاب اخبارارمینیة. کتاب کرمان . کتاب فتح بابل و رامامسال . کتاب القلاع و الاکراد. کتاب عمان . کتاب فتوح جبال طبرستان . کتاب طبرستان ایام الرشید. کتاب فتوح مصر. کتاب الری و امر العلوی . کتاب اخبار الحسن بن زید و ما مدح به فی الشعر و عماله . کتاب فتوح الجزیرة. کتاب فتوح الاهواز. کتاب فتوح الشام . کتاب فتح سهرل . کتاب امرالبحرین . کتاب فتح برقة. کتاب فتح مکران . کتاب فتوح الحیرة. کتاب موادعةالنوبة. کتاب خبر ساریةبن زنیم . کتاب فتوح الری . کتاب فتوح جرجان و طبرستان .
کتب او در اخبار عرب : کتاب البیوتات . کتاب الحران . کتاب اشرف عبدالقیس . کتاب اخبار نهیف . کتاب من نسب الی امه . کتاب من سمی باسم ابیه من العرب . کتاب الخیل و الرهان . کتاب بناءالکعبة. کتاب خبر خزاعة. کتاب حما المدینة و جبالها و اودیتها.
کتب او در اخبارشعرا: کتاب اخبارالشعراء.کتاب من نسب الی امه من الشعراء. کتاب العمائر. کتاب الشیوخ . کتاب الغرماء. کتاب من هادن او غزا. کتاب من افرض من الاعراب فی الدیوان فندم و قال شعراً. کتاب المتمثلین . کتاب من تمثل بشعرفی مرضه . کتاب الابیات التی جوابها کلام . کتاب النجاشی . کتاب من وقف علی قبر فتمثل بشعر. کتاب من بلغه موت رجل فتمثل بشعر او کلام . کتاب من تشبه بالرجال من النساء. کتاب من فضل العربیات علی الحضریات . کتاب من قال شعراً علی البدیهة. کتاب من قال شعراً فی الاوابد.کتاب الاستعداء علی الشعراء. کتاب من قال شعراً فسمی به . کتاب من قال فی الحکومة من الشعراء. کتاب تفضیل الشعراء بعضهم علی بعض . کتاب من ندم علی المدیح و ندم علی الهجاء. کتاب من قال شعراً فاجیب بکلام . کتاب ابی الاسود الدئلی . کتاب خالدبن صفوان . کتاب مهاجاة عبدالرحمن بن حسان النجاشی . کتاب قصیدة خالدبن یزید فی الاحداث و الملوک . کتاب اخبارالفرزدق . کتاب قصیدة عبداﷲبن اسحاق بن الفضل بن عبدالرحمن . کتاب خبر عمران بن حطان الخارجی . کتاب النکد. کتاب الاکلة.
تألیفات دیگر او: کتاب الاوائل . کتاب المتیمنین (؟). کتاب التغازی . کتاب المنافرات . کتاب الابله .کتاب من جور من الاشراف . کتاب العقبة والبردة. کتاب المسیرین . کتاب القیافة و العیافة والفال والزجر. کتاب الحمقاء. کتاب الضراطین . کتاب خصومات الاشراف . کتاب الخیل . کتاب التمنی . کتاب الجواهر. کتاب المقتبس . کتاب المسومین . کتاب کان یقال . کتاب ذم الجنید. کتاب من وقف علی قبر. کتاب الحیل . کتاب من استجیب دعوته . کتاب قضات اهل المدینة. کتاب قضات اهل البصرة. کتاب اخبار رقبةبن مصقلة. کتاب مفاخر العرب و العجم . کتاب مفاخرة اهل البصرة و اهل الکوفة. کتاب ضرب الدراهم و الصرف . کتاب اخبار ایاس بن معاویة. کتاب اخبار اصحاب الکهف . کتاب صلاح المال . کتاب خطبة واصل . کتاب ادب الاخوان . کتاب البخل . کتاب المنقطعات المتجردات . کتاب اخبار ابن سیرین . کتاب الرسالة الی ابن ابی دواد. کتاب النوادر. کتاب اخبارالمختار. کتاب المدینة. کتاب مکة. کتاب المحتضرین و معناه من مات فی شبابه . کتاب معرفة المراتب و الرسوم . کتاب المراعی و الجراد و یحتوی علی الکور و الطساسیج و جبایاتها. کتاب الجوابات .