خن

خن . [ خ َ ] (اِ) خانه و بیت خواه در روی زمین باشد و خواه زیر زمین . (از برهان قاطع) (ناظم الاطباء).مخفف خان . (حاشیه ٔ برهان قاطع چ معین ) :
چون تف آتش فتاد از خن مشرق در آب
زلف بنفشه برست از کله ٔ یاسمن .

امام فخر رازی (از جهانگیری ).

|| خانه ٔ زیرکشتی . (از ناظم الاطباء).

با لهجه عرب خمسه در شهرستانهای، جهرم، فسا، خرامه، داراب، نی ریز، سروستان در استان فارس و عربهای شهر شیراز به آب بینی ، خِن می گویند و به بچه ای که اکثراََ آب بینی اش بیرون می آید؛ خِنخِنوک گویند.

خَن:[اصطلاح صید ]محلی که وسایل اضافی در آن ذخیره می شود. قاعدتا هر لنج دارای سه خن است - طبقه پایینی لنج.

خن ( Bilge ) [اصطلاح دریانوردی] :پائین ترین بخش کشتی در داخل بدنه که محل جمع شدن آب ، سوخت و روغن کثیف میباشد.

انچه دوستمان هنرزاده گفت در همه فارس گفته میشود و انرا خنگ و فن و فنگو فین نیز میگویند

خن ستاک خنیدن و خنیا و خندیدن است وبه چم اوازه و خوشی و رامش است واین خ پیشتر واجی میان خ و ش بوده است و اکنون خند سند شند در واژگان فرخنده و خشنود و خرسند میبینیمش در خرسند ( خور از چیز دیگریست از خار بچم خوب است ) شنود و شنید نیز از خشنود است گویا اسوده و هنودن و اسان نیز از ان است

XSnatay
کارواژه ی کهن آن خشنویتن بوده = خشناتای = هشنودن - هنودن

hu XSnuta= hu Snut = xoS hnud
خوش نهاده


دریغ این همه گنج و رنج و نهاد

که گنجم همه خاک شد ، رنج باد

اسدی سپینود

پسندیده سندیدن و خرسندیدن

خنیا و خنیدن خنیاگری

همه دشت از آوازشان می خنید
همی رفت تا شهر پیران رسید.
فردوسی.
ز شیران توران خنیده تویی
جهان جوی و هم رزم دیده تویی
( فردوسی۴: ۴۰۸ )
، از این آشناروی تو داستان
خنیده نیامد بر راستان
( نظامی۵: ۷۶۲ ) .


خنیده به کلک و ستوده به تیر

بدین گنج بخش و بدان شهر گیر

دو پرورده شاه بدخواه سوز

یکی داد و ورز و یکی دین فروز


خرسند از سندیدن اسسندیدن به سندیدن است
شند خشنود خنیده خنده -

دکتر کزازی در مورد واژه ی " خُنیده " می نویسد : ( ( خُنیده به معنی پرآوازه و نیکنام است و در ریخت اسم مفعول از مصدر خنیدن ستاک واژه خُن است. این ستاک را در " خنیا" نیز به معنی رامش و موسیقی باز می یابیم نیز پنداشته شده است که " خنیا "ریخت پارسی شده ی هونواگ huniwag در پهلوی است . ) )
( ( خُنیده به هر جای شَهْرَسْپْ نام ،

نَزَد جز به نیکی به هر جای گام . )
) ستاگ ان خن است در پارسی باستانی واجی بوده میان خ وش امروز در پاره ای واژگان انرا با دو واج خ و ش در پاره ای واژگان میگوییم و در پاره ای تنها به یکی از انان بسنده می کنیم چون سیاوخش - سند و شند و خند در واژگان خشنود و شنود و خنیده و فرخنده پسند و خرسند دیده میشود



خرسند از سندیدن اسسندیدن به سندیدن است
شند خشنود خنیده خنده -


چرا که همچنان که آسایش، آسودن بوده و آلایش از آلودن است، هنایش هم از هنودن و هنای - است.

خشنویتن بوده = خشناتای = هشنودن - هنودن

hu XSnuta= hu Snut = xoS hnud
خوشنهاد
=خشنود

خیانت کردن به