کلمه جو
صفحه اصلی

لیق

فرهنگ فارسی

( اسم ) ۱- ماده ایست سیاه که در سرمه آمیزند لیقه . ۲- لیقه ( دوات ) : مگر که لیق دواتت شود درین سودا همی بپیچد برخویش زلف حورالعین . ( خلاق المعانی . لغ. )
لیقه ٠ لیقه انداختن در دوات ٠ یا نیکو کردن سیاهی دوات و بر چفسانیدن اصلاح دادن سیاهی و جز آن ٠

لغت نامه دهخدا

لیق. ( ع اِ ) چیزی است سیاه که در سرمه آمیزند. ( منتهی الارب ). || صوف دوات. ( غیاث ). لیقه :
مگر که لیق دواتت شود در این سودا
همی بپیچد بر خویش زلف حورالعین.
خلاق المعانی.

لیق. [ ی َ ] ( ع اِ ) پاره ای ابر تنک. ( منتهی الارب ). || ج ِ لیقه. قلقشندی در صبح الاعشی آرد: لیق افتتاحات ، چیزهائی است که با آن سر لوح ها، در آغاز بابها و فصلها و هر سرآغاز دیگر را رنگ آمیزی کنند و در نامه نگاری از آن به کار نبرند مگر زر که برای نوشتن طغرا و نامهای محترم نیز به کار رود و اقسام دیگر را فقط کتاب نویسان به کار برند، و آن را اقسامی است : زر؛ و راه نوشتن بدان چنین است که ورق نازک زر را در آب لیموی پاکیزه در ظرف چینی میسایند تا حل شود، سپس آب پاکیزه بر آن ریزند و بگذارند تا ته نشین شود و ته نشین شده را در دواتی ته تنگ بریزند و لیقه در آن نهند و اندکی زعفران آنقدر که رنگ زر تغییر ندهد و اندکی صمغ آب شده در آن ریزند و بنویسند و چون خشک شود با مصقله از جزع آن را صیقل دهند و سپس اطراف حروف را با حبر فرا گیرند. لاژورد؛ و آن چند قسم است و بهترین آن معدنی و طبعی باشد و لاژوردهای صنعتی برای نوشتن به کار نبرند، بلکه فقط در نقاشی و رنگرزی به کار رود. راه نوشتن با لاژورد چنین است که آن را در آب حل کنند و اندکی صمغ عربی بیفزایند و در دواتی مانند دوات زر بنهند که یاد شد و چون ته نشین گردد با قلم آن را درآمیزند و صمغ آن زیاد نکنند که سیاه و فاسد شود. زُنجُفر ، و بهترین آن مغربی باشد و راه نوشتن با آن ، آن است که در آب بسایند تا نرم شود واگر در آب انار ترش بسایند بهتر شود، سپس صمغ بدان افزایند و با لیقه ای چون لیقه حبر در دوات نهند و بنویسند. مغره عراقی ، و به آن کتب نفیس را بنویسند وگاهی نامه های پادشاهان بدان نویسند و راه نوشتن با آن همان راه زنجفر باشد. ( صبح الاعشی ج 2 صص 466-468 ).

لیق. [ ل َ ] ( ع مص ) لیقه. لیقه انداختن در دوات. || نیکو کردن سیاهی دوات و برچفسانیدن. ( منتهی الارب ). اصلاح دادن سیاهی و جز آن. ( منتخب اللغات ). || برچفسیدن سیاهی دوات درلیقه و نیکو گردیدن. ( منتهی الارب ). سیاه کردن دوات و شدن آن. ( تاج المصادر ). || یقال : ماعاقت المراة عند زوجها و لالاقت ؛ ای مالصقت بقلبه. برچسبیدن سیاهی بر دوات. ( منتخب اللغات ). || پناه گرفتن به چیزی. || برچفسیدن و درست آمدن جامه بر کسی. ( منتهی الارب ). درخور آمدن چیزی با چیزی. ( تاج المصادر ) ( دهار ). هذا لایلیق بک ؛ این امر درنمی خورد به تو و درنمی آویزد. || لایلیق درهماً من جوده ؛ درهمی نگیرد از جود خود. ( منتهی الارب ).

لیق . (ع اِ) چیزی است سیاه که در سرمه آمیزند. (منتهی الارب ). || صوف دوات . (غیاث ). لیقه :
مگر که لیق دواتت شود در این سودا
همی بپیچد بر خویش زلف حورالعین .

خلاق المعانی .



لیق . [ ل َ ] (ع مص ) لیقه . لیقه انداختن در دوات . || نیکو کردن سیاهی دوات و برچفسانیدن . (منتهی الارب ). اصلاح دادن سیاهی و جز آن . (منتخب اللغات ). || برچفسیدن سیاهی دوات درلیقه و نیکو گردیدن . (منتهی الارب ). سیاه کردن دوات و شدن آن . (تاج المصادر). || یقال : ماعاقت المراة عند زوجها و لالاقت ؛ ای مالصقت بقلبه . برچسبیدن سیاهی بر دوات . (منتخب اللغات ). || پناه گرفتن به چیزی . || برچفسیدن و درست آمدن جامه بر کسی . (منتهی الارب ). درخور آمدن چیزی با چیزی . (تاج المصادر) (دهار). هذا لایلیق بک ؛ این امر درنمی خورد به تو و درنمی آویزد. || لایلیق درهماً من جوده ؛ درهمی نگیرد از جود خود. (منتهی الارب ).


لیق . [ ی َ ] (ع اِ) پاره ای ابر تنک . (منتهی الارب ). || ج ِ لیقه . قلقشندی در صبح الاعشی آرد: لیق افتتاحات ، چیزهائی است که با آن سر لوح ها، در آغاز بابها و فصلها و هر سرآغاز دیگر را رنگ آمیزی کنند و در نامه نگاری از آن به کار نبرند مگر زر که برای نوشتن طغرا و نامهای محترم نیز به کار رود و اقسام دیگر را فقط کتاب نویسان به کار برند، و آن را اقسامی است : زر؛ و راه نوشتن بدان چنین است که ورق نازک زر را در آب لیموی پاکیزه در ظرف چینی میسایند تا حل شود، سپس آب پاکیزه بر آن ریزند و بگذارند تا ته نشین شود و ته نشین شده را در دواتی ته تنگ بریزند و لیقه در آن نهند و اندکی زعفران آنقدر که رنگ زر تغییر ندهد و اندکی صمغ آب شده در آن ریزند و بنویسند و چون خشک شود با مصقله ٔ از جزع آن را صیقل دهند و سپس اطراف حروف را با حبر فرا گیرند. لاژورد؛ و آن چند قسم است و بهترین آن معدنی و طبعی باشد و لاژوردهای صنعتی برای نوشتن به کار نبرند، بلکه فقط در نقاشی و رنگرزی به کار رود. راه نوشتن با لاژورد چنین است که آن را در آب حل کنند و اندکی صمغ عربی بیفزایند و در دواتی مانند دوات زر بنهند که یاد شد و چون ته نشین گردد با قلم آن را درآمیزند و صمغ آن زیاد نکنند که سیاه و فاسد شود. زُنجُفر ، و بهترین آن مغربی باشد و راه نوشتن با آن ، آن است که در آب بسایند تا نرم شود واگر در آب انار ترش بسایند بهتر شود، سپس صمغ بدان افزایند و با لیقه ای چون لیقه ٔ حبر در دوات نهند و بنویسند. مغره ٔ عراقی ، و به آن کتب نفیس را بنویسند وگاهی نامه های پادشاهان بدان نویسند و راه نوشتن با آن همان راه زنجفر باشد. (صبح الاعشی ج 2 صص 466-468).


فرهنگ عمید

۱. [جمعِ لیقَة] ماده ای سیاه در ترکیب سرمه.
۲. = لیقه

واژه نامه بختیاریکا

پا؛ لنگ

پیشنهاد کاربران

به چیزی که شل و خیلی نرم باشد میگویند


کلمات دیگر: