تیره کردن

خافت , شائبة , ضباب , طین , ظل , ظلام , غامض , کآبة , لطخة , مغیم

کنایه از ناخوش و درهم کردن سیاه و ضایع کردن

تیره کردن. [ رَ / رِ ک َ دَ ]( مص مرکب ) کنایه از ناخوش و درهم کردن. ( از آنندراج ). سیاه و ضایع کردن. تباه و خراب کردن :
چو اسکندری باید اندر جهان
که تیره کند بخت شاهنشهان.و دیگر که تنگ اندر آمد سپاه
مکن تیره بر خیره این تاج و گاه.بینداخت آن زهر خورده بروی
مگر کش کند تیره رخشنده روی.هان و هان تا نخندی از خیره
که بسی خنده دل کند تیره.طبع روشن داشت خاقانی ، حوادث تیره کرد
ور نکردی خاطر او نور پیوند آمدی.مکن به حرف طمع تیره زندگانی خویش
که روز هم شب تار است بر گدای چراغ. || سیاه و ظلمانی کردن. تیره و تار کردن. بی نور و تاریک کردن :
سرو سیمین طرف ماه منیر
تیره کرد از خط شبرنگ چو قیر
هست شبگیر خط تیره او
رخ رخشنده او ماه منیر.گردون قهرپیشه به دمهای قهر خویش
خاموش و تیره کرد چراغ سخنورم.سر هوشمندان چنان خیره کرد
که سودا دل روشنش تیره کرد.برآمد یکی سهمگین باد و گرد
که در چشم مردم جهان تیره کرد. || مکدر و ناصاف کردن. گرفته و تار کردن :
آبی ست جهان تیره و بس ژرف بدو در
زینهار که تیره نکنی جان مصفا.غم و دم تیره کند آینه ، وین آینه بین
کز غم گرم و دم سرد مصفا بیند.پرتو آن نور دیده ها را خیره و تیره می کرد. ( ترجمه تاریخ یمینی چ 1 تهران ص 334 ).
چرخ شنید ناله ام گفت منال سعدیا
کاه تو تیره می کند آینه جمال من.