پان سیتوپنی (انگلیسی: Pancytopenia) نام یک وضعیت پزشکی است که طی آن گلبول های قرمز، گلبول های سفید و پلاکت ها کاهش می یابند. اگر تنها یکی از این سه شاخص، کاهش داشته باشد، می توان از اصطلاحِ «بای سیتوپنی» استفاده کرد.
کم خونی: هموگلوبین کمتر از ۱۳٫۵ گرم در دسی لیتر (مردان) یا کمتر از ۱۲ گرم در دسی لیتر (زنان)
لکوپنی: شمارش گلبول های سفید کمتر از ۴×۱۰۹/لیتر
ترومبوسیتوپنی: شمارش پلاکت کمتر از ۱۵۰×۱۰۹/لیتر
برخی مشکلات درمان زاد، ممکن است موجب بروز پان سیتوپنی شوند. شایعترینِ اینها، آن دسته از داروهای شیمی درمانی هستند که موجب نارسایی مغز استخوان می شوند. گاهی به ندرت برخی از داروهای دیگر (آنتی بیوتیک ها، داروهای فشار خون و داروهای قلبی) ممکن است باعث این عارضه شوند. آنتی بیوتیک های لینزولید و کلرامفنیکل در برخی از افراد موجب پان سیتوپنی می شوند.
در موارد نادری هم برخی از بیماری ها نظیر مونونوکلئوز عفونی یا بعضی بیماری های ویروسی موجب این حالت می شوند، به ویژه ویروس اچ آی وی.
علت این عارضه، فعال شدن غیرضروری و غیرمؤثر لنفوسیت های تی است که منجر به افزایش فعالیت لنفوفاگوسیتی می گردد. ماکروفاژهای فعال شده توسط این لنفوسیت های T، اریتروسیت ها، لکوسیت ها و پلاکت ها را می خورند. این مکانیسم در سندرم دیگری تحت عنوان «لنفوهیستوسیتوز هموفاگوسیتیک» (HLH) هم دیده می شود که در آن علاوه بر پان سیتوپنی، تب و اسپلنومگالی و هموفاگوسیتوز در مغز استخوان، کبد و غدد لنفاوی وجود دارد.
کم خونی: هموگلوبین کمتر از ۱۳٫۵ گرم در دسی لیتر (مردان) یا کمتر از ۱۲ گرم در دسی لیتر (زنان)
لکوپنی: شمارش گلبول های سفید کمتر از ۴×۱۰۹/لیتر
ترومبوسیتوپنی: شمارش پلاکت کمتر از ۱۵۰×۱۰۹/لیتر
برخی مشکلات درمان زاد، ممکن است موجب بروز پان سیتوپنی شوند. شایعترینِ اینها، آن دسته از داروهای شیمی درمانی هستند که موجب نارسایی مغز استخوان می شوند. گاهی به ندرت برخی از داروهای دیگر (آنتی بیوتیک ها، داروهای فشار خون و داروهای قلبی) ممکن است باعث این عارضه شوند. آنتی بیوتیک های لینزولید و کلرامفنیکل در برخی از افراد موجب پان سیتوپنی می شوند.
در موارد نادری هم برخی از بیماری ها نظیر مونونوکلئوز عفونی یا بعضی بیماری های ویروسی موجب این حالت می شوند، به ویژه ویروس اچ آی وی.
علت این عارضه، فعال شدن غیرضروری و غیرمؤثر لنفوسیت های تی است که منجر به افزایش فعالیت لنفوفاگوسیتی می گردد. ماکروفاژهای فعال شده توسط این لنفوسیت های T، اریتروسیت ها، لکوسیت ها و پلاکت ها را می خورند. این مکانیسم در سندرم دیگری تحت عنوان «لنفوهیستوسیتوز هموفاگوسیتیک» (HLH) هم دیده می شود که در آن علاوه بر پان سیتوپنی، تب و اسپلنومگالی و هموفاگوسیتوز در مغز استخوان، کبد و غدد لنفاوی وجود دارد.
wiki: پان سیتوپنی