مفتاح السعاده و مصباح السیاده

مِفتاحُ السّعادة و مِصباحُ السّیاده
دایرةالمعارف گونه ای به زبان عربی از ابوالخیر عصام الدین احمد مشهور به طاش کوپری زاده (۹۰۱ـ۹۶۸ق)، که به موضوعات علوم (انواع دانش ها و تقسیم بندی آن ها) و معرفی کتاب های مهم و شرح حال مختصر مؤلفان پرداخته است. طاش کوپری زاده در تألیف این اثر، از کتاب ارشادالقاصد ابن اکفانی که کتابی مختصر در تاریخ علوم است بهره گرفته و به واسطۀ این کتاب غیرمستقیم از احصاءالعلوم فارابی و کتاب النجاة ابن سینا استفاده کرده است. مفتاح السعادة در ۱۹۱۰ـ۱۹۳۷ در حیدرآباد دکن، در ۳ جلد، به چاپ رسید. جدیدترین ویرایش آن در سال ۱۹۸۵ در بیروت، در ۳ جلد همراه با نمایه های کامل، منتشر گردید. این کتاب را ریشر به آلمانی برگردانده که در ۱۹۳۴ در استانبول به چاپ رسید.

[ویکی فقه] مفتاح السعادة و مصباح السیادة (کتاب). «مفتاح السعادة و مصباح السیادة فی موضوعات العلوم»، نام کتابی است که احمد بن مصطفی ، مشهور به طاش کبری زاده، آن را به زبان عربی تالیف نموده است. مؤلف، در این کتاب، به طور کامل به علومی که در عصر خود، به آنها دست رسی داشته، پرداخته و توضیحات لازم و مفیدی را در باره آنها داده است و گاه، چند کتاب را در موضوع مورد بحث معرفی کرده است.
کتاب، در سه جلد تنظیم شده و مطالب آن، در قالب چهار مقدمه و هفت دوحه ( درخت تنومند ) که هر دوحه خود دارای چند شعبه (شاخه) است، بیان گردیده است دوحه اول تا پنجم در جلد اول، دوحه ششم، در جلد دوم و دوحه هفتم، در جلد سوم ذکر شده است. غیر از عناوین «دوحه» و «شعبه»، مصنف از عناوین جزیی تری، مثل «عنقود»، «مطلب»، «اصل»، «قسم»، «جمله»، «مقام» و «مثار» نیز کمک گرفته است. می توان گفت مطالب کتاب، به طور کلی، به سه قسمت قابل تقسیم است: قسمت اول که جلد اول را در بر گرفته، در بیان علوم ادبی و علوم عقلی ، اعم از حکمت عملی و نظری می باشد؛ قسمت دوم که محتوای جلد دوم است، در بیان علوم شرعی است و قسمت سوم که در جلد سوم، مطرح شده، در بیان علوم مربوط به تصفیه است که ثمره عمل به علم می باشد؛ در واقع این قسمت، خلاصه ای است از کتاب « احیاء العلوم » غزالی. مؤلف، در هر قسمت، تعداد زیادی از علوم را نام می برد و پس از ذکر نام هر علمی، به معرفی آن و بیان فایده و موضوع و مسائل آن می پردازد و گاه از کتاب هایی که در آن علم تدوین شده است، یاد می کند.