کومان ها

کومان ها مردمانی ترک و کوچ نشین بودند. اینان زمانی به اتفاق قبچاق ها اتحادیه ای در حدود دشت قبچاق داشتند. همزمان با حملهٔ مغول در سدهٔ سیزدهم میلادی بسیاری از آنان به بلغارستان و مجارستان کوچیدند. سکونت گاه اصلی آنان در دشت قپچاق در شمال دریای سیاه و در امتداد رود ولگا بود و ایشان با پچنگ ها در ارتباط بودند.
عشایر
قموق ها
تاتارهای کریمه
جنگ کالکا
به رغم زبان و فرهنگ ترکی، خاستگاه دقیق آنان مشخص نیست. گزارش ها آنان را مردمانی سپیدرو با موهای روشن و چشمانی آبی خوانده است. صاحب نظران می پندارند منشأ آنان به احتمال از جنوب سیبری بوده باشد. در آینده فرزندان کومان ها در کنار قپچاق ها در سلطنت مملوک نقش مهمی بازی کردند.
کومان ها دین شمنی و باور به تنگری داشتند. آیین های خاکسپاری اینان شامل به خاک سپردن اشیاء مهم درگذشته از جمله اسبش و گاه خدمتکار یا برده اش بود. سگ در نزد اینان تقدسی داشته است. از سدهٔ سیزدهم مسیحیت میان کومان ها رواج یافت. کومان ها مردمانی دام پرور بودند و اسپ یکی از محورهای مهم زندگی و فرهنگ آنان بود.