ده گانه

دهگانه یکی از رشته های ترکیبیِ دو و میدانی است که ورزش کارانِ آن در ده رشتهٔ گوناگون طی دو روزِ پیاپی (صبح و عصر) مسابقه می دهند. بر اساس رکوردهایی که شرکت کنندگان در هر یک از این رشته ها ثبت می کنند، برمبنای جدولی خاص، امتیازاتی به آن ها تعلق می گیرد و برندهٔ مسابقه شخصی خواهد بود که بیشترین امتیاز را کسب کرده است. بسیاری این رشته را بهترین آزمون برای سنجش مهارت کلی یک ورزشکار می دانند و بسیاری هم آن را مهمترین رشتهٔ دو و میدانی به شمار می آورند؛ به همین دلیل، قهرمان دهگانهٔ المپیک را «بهترین ورزشکار جهان» می نامند. باب توماس آمریکایی در دو المپیک المپیک ۱۹۴۸ و المپیک ۱۹۵۲، و دیلی تامپسون بریتانیایی در دو المپیک المپیک ۱۹۸۰ و المپیک ۱۹۸۴، دو ورزشکاری هستند که در دو دورهٔ المپیک موفق به کسب مقام قهرمانی و گرفتن مدال طلا در رشتهٔ دهگانه شده اند.
ده رشته ای که ورزش کاران دهگانه در آن مسابقه می دهند شامل چهار دو (دو ۱۰۰ متر، ۱۱۰ متر بامانع، ۴۰۰ متر و ۱۵۰۰ متر) به همراه سه پرتاب (پرتاب نیزه، پرتاب دیسک و پرتاب وزنه)، و سه پرش (پرش طول، پرش ارتفاع و پرش با نیزه) می شود. مسابقات دهگانه غالباً در بخش مردان برگزار می شود، و زنان به جای این رشته در مسابقات هفت گانه شرکت می کنند.
رکورددار این رشته اشتون ایتون آمریکایی است که ۹۰۴۵ امتیاز را در ژوئیهٔ سال ۲۰۱۵ کسب کرد. همچنین، او با قهرمانی در المپیک ۲۰۱۲ لندن و به دست آوردن ۹۰۳۹ امتیاز، رکورد المپیک را در رشتهٔ دهگانه در اختیار دارد.
دهگانه برگرفته از پنج گانهٔ باستانی است که در المپیک باستانیِ یونانی ها برگزار می شد و از پنج رشتهٔ پرش طول، پرتاب دیسک، پرتاب نیزه، دو سرعت و کُشتی تشکیل می شد. این رشته از سال ۷۰۸ قبل از میلاد وارد المپیکِ دورهٔ باستان شده بود و یکی از محبوب ترین رشته های المپیک یونانی ها بود. از سال ۱۸۸۰ اتحادیهٔ دو و میدانی آماتور شروع به برگزاری مسابقات دو و میدانی در رشته های ترکیبی کرد و از المپیک ۱۹۰۴ رشتهٔ دهگانه وارد المپیک شد.

دَهگانه (decathlon)
مسابقات دوومیدانی مردان در ده رشته. این مسابقات در دو روز انجام می شود و عبارت است از دوی ۱۰۰ متر، پرش طول، پرتاب وزنه، پرش ارتفاع ، دوی ۴۰۰ متر (روز نخست)؛ ۱۱۰ متر با مانع، پرتاب دیسک، پرش با نیزه، پرتاب نیزه و دوی ۱۵۰۰ متر (در روز دوم). برای اجرای هرکدام از ماده ها امتیاز داده می شود و برنده فردی است که بالاترین مجموع امتیاز را به دست آورد. مسابقات دهگانه ازجملۀ بازی های المپیک است.