بربرها

از لحاظ تاریخی واژه «بربر» به تمامی اقوام شمالی آفریقا - نواحی شمالی شبه جزیره بالکان و شبه جزیره ایتالیا - اطلاق می شود که از دریای سیاه تا شبه جزیره ایبری گسترده بودند. در سده پنجم میلادی، مرزهای امپراتوری روم مورد تاخت و تاز «بربرهایی» که تشنه تصرف سرزمین های تازه بودند قرار گرفت. بربرهای گوت، واندال، بورگاندی، فرانک، ساکسون و آنگل که از نژاد ژرمن بودند و همچنین هونها تحت فرماندهی آتیلا در این تاخت و تاز شرکت داشتند. رومی ها در بعضی موارد با بربرها مصالحه می کردند. گاهی نیز با ایجاد تفرقه در بین قبایل، آن ها را تضعیف می کردند. سرانجام در اواخر قرن پنجم میلادی، امپراتوری روم از هم پاشید، و بربرها حکومت های پادشاهی جدیدی در اروپا بنا نهادند.
خود اصطلاح «بربر» (از ریشه barbaroi یونانی) که از ابداعات یونانیان باستان بود، در آغاز، خطاب به هر انسان غیریونانی و غیرمتکلم به زبان یونانی، فاقد رفتار و کردار یونانی و ساکن در سرزمینی غیر از یونان- به ویژه ایرانیان و مصریان - به کار برده می شد. به سادگی نمی توان ریشه های این اصطلاح را شناسایی کرد؛ اما یکی از نظریه های پذیرفته شده تر این است که می گوید اصطلاح یاد شده اصطلاحی نام آوایی است: «bar-bar-bar» برای کسانی که گوش تشخیص دهنده ندارند می تواند مانند همان زبان های بیگانه باشد، و به همین دلیل بوده که متکلمین به زبان های غیریونانی، کم کم در اشاره به «دیگران» از اصطلاحات نام آوایی استفاده کردند.
وقتی رمی ها این اصطلاح را برگزیدند و پذیرفتند، مانند یونانی ها آن را در خطاب به دشمنانشان - قبایل اروپای شمالی - به کار گرفتند. حتی معروف بود که یونانی ها و رمی ها وقتی می خواستند با لحنی حقارت آمیز به یکدیگر اشاره کنند این اصطلاح را به کار می بردند.
تاسیت (۱۱۷-۵۶ میلادی) مورخ رمی در رساله خود با عنوان آلمان و قبایلش، توصیفی موشکافانه از دشمنان رم در شمال به عمل می آورد. این مقاله به عنوان شاخصی گویا از چگونگی نگرش رمیان به همسایگان شمالی خود بربرهای آلمانی را به شکل گونه ای وحشی اصیل و بزرگ منش مجسم می کند: جسور در پیکار؛ اما تماماً ناسپاس در برابر چیزهای ظریف تری که در زندگی دارند، مذهب گرا در رعایت سنت ها و رسوم ولی ناتوان از اندیشیدن در سطوح عالی تر؛ کثیف و بدبو اما مهمان نواز و روراست. مورخی از عصر جدید، دیگاه رمیان در خصوص بربرها را به شکل مردمی بیان می کند که «تاریخی برای خود ندارند اما فقط جزئی از جریان تاریخ طبیعی هستند.» این به آن معنی است که بربرها برخلاف یونانیان و رمیان متمدن تاریخ نیافریدند. تاریخ برای آنان رخ می داد؛ همچنان که مثلاً برای میمون ها و انسان نماها رخ می دهد. این تجسم بربرها به طور کلی در طول دو هزار و اندی سال گذشته کم و بیش ثابت مانده است.

بَربَرها (barbarian)(به زبان یونانی «بَربَروس») عنوانی که یونانیان باستان به اقوام غیریونانی زبان اطلاق می کردند. در فرهنگ یونانی، «بَر، بَر» نشانۀ صدای نامفهوم زبان های خارجی است. کاربُرد این واژه از زبان فراتر رفت و رومیان آن را برای قبایل و اقوام خارج از امپراتوری روم به کار می بردند، که فرهنگ و تمدنی متفاوت داشتند. در این کاربرد خاص لفظ بربر کم کم در زبان های اروپایی معنی «وحشی» و غیر متمدن یافت و با همین معنی در زبان فارسی هم تداول پیدا کرد.

بربرها (قوم). بَربَرها (قوم)(Berber)
مردمی غیر سامی و قفقازی تبارکه در شمال افریقا زندگی می کنند و از دوران پیش از تاریخ در منطقه ای موسوم به بربر ـ سواحل مدیترانه از مصر تا اقیانوس اطلس ـ می زیسته اند. زبان بَربَرها، که امروزه به آن بَربَری اطلاق می شود (و جزء خانوادۀ زبان های حامی ـ سامی یا افریقایی ـ آسیایی است)، هم به خط عربی و هم به خط بَربَری نوشته می شود و حدود ۱۰میلیون نفر به آن تکلم می کنند: تقریباً یک سوم از الجزایری ها و تقریباً دوسوم از مراکشی های کنونی به این زبان سخن می گویند. بَربَرها عمدتاً کشاورزند، اما برخی از آن ها هنوز کوچنده به شمار می آیند. بربرها، که شامل اقوامی چون طوارق، قبائلیهو شوعیه می شوند، به تدریج پس از ورود فاتحان عرب در قرن ۷م به اسلام رو آوردند. آن ها عمدتاً ترکیبی از جمعیت های شبان و کشاورز را تشکیل می دهند. در بین بربرهای بیابان نشین گاه به نوعی ساختار اجتماعی سلسله مراتبی برمی خوریم، اما اکثر بربرها فاقد حکومت مرکزی قدرتمندند. امروزه بسیاری از آن ها به شهرها نقل مکان کرده اند و به تجارت و کارگری مشغولند. بیش از ۱۰۰هزارتن از بربرهای قوی ساکن منطقه قبائلیه در شمال شرقی الجزایر در سپتامبر ۱۹۴۴ در پایتخت منطقه ای خود، تیزی اوزو، علیه افزایش تهدیدها برضد جامعه و فرهنگ خود دست به تظاهرات زدند. در بین بربرهای ساکن جماعت های کوچ نشین، همچون قبائلیه الجزایر و ریفهای سواحل اقیانوس اطلس در مراکش، برخی رسوم و مناسک قدیمی هنوز برجای مانده اند. بربرها به سوارکاری شهرت دارند.