قلب نحوی (به انگلیسی: Scrambling) یک اصطلاح متداول در کاربردشناسی ترتیب کلمات (آرایش جمله) است. در سنت چامسکیایی، فرض می شود که هر زبان یک آرایش جمله ی پایه دارد که بنیاد ساختار جملات آن است، بنابراین گفته می شود زبان هایی که آرایش های متفاوتی را به نمایش می گذارند، این آرایش ها را از حالت طبیعی "قلب" کرده اند. ایده ی قلب نحوی از سنت چامسکیایی پیش تر رفته و تبدیل به یک مفهوم کلی گشته که به بسیاری آرایش های جمله ی غیرکانونی در زبان ها اشاره دارد. قلب نحوی اغلب (نه همیشه) زمانی اتفاق می افتد که با گسستگی روبه رو هستیم: عبارت قلب شده در فاصله ای از هسته ی خود قرار می گیرد، به شکلی که در درخت های نحوی با خطوط متقاطع نمایش داده می شود. گسستگی های قلب نحوی متفاوت از مبتداسازی، پیشایندسازی پرسشواژه و جابه جایی جمله ی متمم است. قلب نحوی در انگلیسی اتفاق نمی افتد، اما در زبان هایی که آرایش جمله ی آزاد دارند، مثل آلمانی، روسی، فارسی و زبان های ترکی بسیار متداول است.
wiki: قلب نحوی