زندان سلیمان

شهرستان تکاب
تخت سلیمان
تخت بلقیس
آذرگشنسب
زندان سلیمان نام کوهی مخروطی شکل و میان تهی که در سه کیلومتری غرب تخت سلیمان قرار دارد. این کوه هزاران سال پیش، بر اثر رسوب کانی های آب دریاچهٔ آن به وجود آمده است. ارتفاع این کوه از زمین مجاور خود ۹۷ تا ۱۰۷ متر می باشد و بر فراز آن گودال عمیقی در حدود ۸۰ متر دیده می شود که قطر دهانه آن به طور تقریب ۶۵ متر است.
این کوه در زمان مانایی ها ـ ۸۳۰ تا ۶۶۰ پ.م. ـ نیایشگاه بوده است. در اطراف کوه زندان سلیمان چشمه های آب گرم گوگردی متعددی دیده می شود که دارای خاصیت درمانی متعدد می باشد.
زندان سلیمان تپه ای است به ارتفاع یکصد متر از سطح زمین، و مخروطی شکل، که زمان ساسانیان محل قربانی و نیایش موبدان زرتشتی بوده و البته بقایای بناهای دور مخروط زندان سلیمان، نشانگر اهمیت این محل مقدس می باشد. موبدان پس از نیایش در محل و استفاده از برسم، حیوان در نظر گرفته شده را برای قربانی کردن به جایگاه مخصوص می بردند تا نذر آتشکده کنند. احتمالاً دو هزار سال پیش مخروطی که امروز خالی از آب است و در دهانه تپه قرار دارد، پر از آب بوده و بقایای آب انبارهای اطراف مخروط، نشانگر غیرقابل استفاده بودن آب این دهانه و دریاچه درون آن است؛ اما به مرور زمان و بر اثر حجم رسوبات و فرو ریختن به دهانه، شکاف های این دریاچه که در عمق ۱۰۰ متری قرار داشتند، بسته شده و مخروط خشک شده است.

زندان سلیمان (آذربایجان غربی). زندان سلیمان
محوطه ای باستانی، در درۀ علیای رود ساروق در شمال غربی محوطۀ باستانی تخت سلیمان یا شیز/گنزک/سِتوریق ایلخانان، در استان آذربایجان غربی، ۲۵ کیلومتری شمال شرقی تکاب.محوطۀ باستانی زندان سلیمان در اصل پدیده ای زمین شناختی بوده و کوه آتشفشانی خاموشی است به بلندی ۲۲۸۰ متر که در دهانۀ آن چشمۀ آبی قرار دارد که همانند دریاچۀ تخت سلیمان دارای املاح آهکی است. کاوش های باستان شناختی مؤسسۀ باستان شناسی آلمان در دهۀ ۱۹۷۰ م نشان داد که در دورۀ پیش از اسلام، زندان سلیمان مقدس بوده و پیرامون گردنه و دهانۀ آتشفشان تأسیسات سنگی به شکل صفه و سکو احداث کرده بودند که از نظر کاوشگران احتمالاً کاربری آیینی داشته است. قدمت این تأسیسات را به دوره های هخامنشی و ماد فرامی برند، هرچند مدارک باستان شناختی کافی وجود ندارد. سفال های به دست آمده از این محوطه به عصر آهن جدید تعلق دارد. در دورۀ ایلخانی این تأسیسات کاربری جدیدی یافته بود.

زندان سلیمان (فارس). بنایی باستانی، واقع در محوطۀ باستانی پاسارگاد در دشت مرغاب، در استان فارس. کاوش در پاسارگاد را ارنست هرتسفلددر۱۹۲۸آغاز کرد و سپس در۱۹۴۹ علی سامی و بعدها در دهۀ۱۹۶۰ دیوید استروناخاز مؤسسۀ ایران شناسی بریتانیا آن را ادامه دادند. زندان سلیمان ویرانه های بنایی است مکعبی شکل که نمای چهار دیوار آن را پنجره های کاذب شکل می دهد و از یک سو پلکان و درگاه ورودی دارد که به اتاقکی راه می یابد که شاید درِ کشویی سنگی داشته است. زندان سلیمان یکپارچه سنگی است و بلوک های سنگ آهک آن را با فن بست های سربی دم چلچله ای به هم وصل کرده اند. بنا کتیبه ندارد و همین، تاریخ گذاری و تعیین کاربری آن را دشوار می کند. شماری از خاورشناسان زندان سلیمان را آتشکده و یا اُستودان پنداشته اند. کعبۀ زَردُشت در محوطۀ باستانی نقش رستم در نزدیکی پرسپولیس، بنایی کاملاً مشابه زندان سلیمان است. اولین گزارش تحقیقی دربارۀ زندان سلیمان را اوژن فلاندنو پاسکال کستدر ۱۸۴۱تهیه کردند.