پادشاهی اپرتی

پادشاهی اپرتی یا پادشاهی اپارتی یکی از دودمان های ایلام باستان در بین سال های حدوداً ۱۹۷۰ تا ۱۶۰۰ پیش از میلاد، واقع در جنوب غربی ایران بود.در نیمه دوم قرن نوزدهم قبل از میلاد در ایلام سلسله ای جدید جایگزین سلسلهٔ ضعیف و بی رمق سیماش گردید. مؤسس این سلسله، اپرتی نام داشت. با توجه به اینکه منابع تاریخی در باب اصل و نسب او سکوت کرده اند، به نظر می رسد وی قدرت خود را به ارث نبرده بلکه با زور و جنگ به دست آورده است.مهمترین عنوان وی، شاه انشان و شوش بود و قلمرو وی تمام سرزمین های ایلامی، یعنی مناطق کوهستانی، انشان و جلگهٔ شوش را در بر می گرفته است.
سلطنت اپرتی مدت زیادی نپایید و احتمالاً در حدود ۱۸۳۰پیش از میلاد درگذشت و جای خود را به پسرش شیلهه داد.
به نظر می رسد این دورهٔ طولانی که حدوداً سه سده به طول انجامید، با وجود تعداد بیشتر و تنوع مدارک موجود، هنوز یکی از مغشوش ترین دوره های تاریخ ایلام است. سه موضوع که بازسازی تاریخ این دوره را کاملاً تحریف کرده و مورخان جدید را به اشتباه انداخته عبارتند از :
اول، ترتیب جانشینی و شجره نامهٔ حاکمان این دوره است؛ در نتیجهٔ تفسیر نادرست عبارت اکدی «پسر خواهر شیلخخه» (mār ahāti(-šu) ša Šilhaha)، محققان گمان می کردند که ترجمهٔ صحیح mār ahāti، همچون میان رودان، خواهرزاده (پسر خواهر) است، و این اصطلاح واقعاً به یک رابطهٔ نسبی اشاره می کند. می کند. در نتیجه، دربارهٔ تقسیم قدرت بین شاخه های مستقیم و عرضی خانوادهٔ شاهی فرضیه ای مطرح شد که خاص ایلام بود. اما واقعیت کاملاً متفاوت بود: معنی واژگان «پسر خواهر شیلخخه» خواهرزاده نیست، بلکه به معنی پسری است که شیلخخه از همبستری با خواهر خودش به دنیا آورده و نشانهٔ وجود ازدواج با محارم در میان خانوادهٔ سلطنتی است؛ وارث مشروع شاه، از این ازدواج زاده می شد. به علاوه، این عبارت تنها یک عنوان یا لقب بود، چنان که قرن ها بعد از مرگ شیلخخه، اونتاش نپیریشه و خوتلوتوش اینشوشینک، خود را پسر خواهر شیلخخه می نامند. این نکته هم اضافه شود که عبارت اکدی را در ایلامی به ruhu-šak ترجمه کرده اند: ruhu یعنی پسر، هنگامی که به مادر اشاره می شود و šak یعنی پسر، هنگامی که به پدر اشاره می شود. اصلاً مسئلهٔ کلمهٔ «خواهر» در میان نیست.