قسمت عمده ای از پارسی زبانان ازبکستان در دو شهر سمرقند و بخارا و استان سرخان دریا سکونت دارند، در دوران شوروی سابق و به ویژه پس از فروپاشی شوروی، سیاست های ازبکستان تلاش در بیگانه سازی اهالی این شهرها از فرهنگ و زبانشان بوده است. در زمان حکومت شوروی و زمامداری شرف رشیدف عضو دفتر سیاسی حزب کمونیست و دبیر اول حزب کمونیست در ازبکستان هرگاه کسی در شهرهای سمرقند و بخارا در مراکز و اماکن و اداره های دولتی به زبان پارسی حرف می زد باید مبلغ پنج روبل شوروی را به خزانه دولت به عنوان جریمه پرداخت می کرد. در دوره رشیداف با تمام زبان ها می شد حرف زد به جز پارسی، برای همین پارسی زبانان سمرقند و بخارا زبان روسی را بر زبان ازبکی ترجیح می دادند.
زبان فارسی در تاجیکستان
پان ترکیسم
بسیاری اهالی سمرقند و بخارا تاجیک اند ولی در اداره های دولتی بر حسب سیاست به نام ازبک ثبت گردیده اند، بچه ها باید مدرسه را به زبان ازبکی بخوانند در صورتی که زبان ازبکی برایشان بیگانه تر از زبان روسی است. مؤسسات آموزشی از جمله دانشگاه سمرقند که قدیمی ترین دانشگاه آسیای مرکزی است و به فرمان لنین نخستین رهبر حکومت شوروی پایه گذاری شد، به زبان پارسی بود که پس از فروپاشی شوروی و به قدرت رسیدن اسلام کریموف رئیس جمهوری فعلی ازبکستان، آموزش در این دانشگاه به زبان ازبکی شد.
بر اساس آمار رسمی ازبکستان تاجیک ها ۵ ٪ جمعیت کل این کشور را شامل می شوند. اما آمارهای غیررسمی تعداد تاجیک های این کشور را بین ۱۰ تا ۱۲ میلیون تخمین می زند. استان های سمرقند، بخارا، سرخان دریا، قشقه دریا، نمنگان، فرغانه و سیردریا از مناطق تاجیک نشین این کشور هستند. برخلاف آمار رسمی فارسی زبانان ازبکستان (تاجیک ها) ۳۰ تا ۴۰ درصد برآورد شده اند. نمایه های رسمی سرشماری کشور ازبکستان شمار تاجیکان این کشور را پیرامون ۵ درصد کل جمعیت اعلام کرده اند و این نمایه ها به همین شکل بدون چون و چرا از سوی بیشتر غربیان دانشگاهی، روزنامه نگار و نویسندگان راهنماهای مسافرتی تکرار شده اند. در همین حال تاجیکها در سراسر ازبکستان بر این پافشاری دارند که این نمایه بیشتر به ۲۵ تا ۳۰ درصد نزدیک است و بر اینکه تاجیکها ۷۰ درصد باشندگان (جمعیت) سمرقند، پایتخت پیشین و دومین شهر بزرگ ازبکستان و بیش از ۹۰ درصد مردم بخارا را تشکیل می دهند تأکید می کنند. بیشتر مردم منطقه کوهستانی شمال خاوری تاشکند، آنسوی سد چورووک تاجیکند، همچنین مردم بخشهایی از دره فرغانه، استان جیزَّخ، سرخان دریا و کشکه دریا. استادان دانشگاه دولتی سمرقند کل جمعیت تاجیک ازبکستان را ۶ تا ۷ میلیون نفر برآورد می کنند. این شمار دو برابر یا بیش از دو برابر جمعیت تاجیکان در جمهوری تاجیکستان است.
زبان اُزبکی (به ازبکی: O'zbek tili / Ўзбек тили / اوزبیک تیلی) یکی از زبان های ترک تبار است. ازبکی زبان رسمی کشور ازبکستان است و حدود ۲۷ میلیون نفر گویشور دارد. زبان های فارسی، عربی و روسی تأثیرات خارجی محسوسی بر زبان ازبکی داشته اند. واژگان، جمله سازی و تلفظ زبان ازبکی از راه ریشه های تاریخی به شدت تحت تأثیر زبان فارسی قرار گرفته است.
زبان فارسی در تاجیکستان
پان ترکیسم
بسیاری اهالی سمرقند و بخارا تاجیک اند ولی در اداره های دولتی بر حسب سیاست به نام ازبک ثبت گردیده اند، بچه ها باید مدرسه را به زبان ازبکی بخوانند در صورتی که زبان ازبکی برایشان بیگانه تر از زبان روسی است. مؤسسات آموزشی از جمله دانشگاه سمرقند که قدیمی ترین دانشگاه آسیای مرکزی است و به فرمان لنین نخستین رهبر حکومت شوروی پایه گذاری شد، به زبان پارسی بود که پس از فروپاشی شوروی و به قدرت رسیدن اسلام کریموف رئیس جمهوری فعلی ازبکستان، آموزش در این دانشگاه به زبان ازبکی شد.
بر اساس آمار رسمی ازبکستان تاجیک ها ۵ ٪ جمعیت کل این کشور را شامل می شوند. اما آمارهای غیررسمی تعداد تاجیک های این کشور را بین ۱۰ تا ۱۲ میلیون تخمین می زند. استان های سمرقند، بخارا، سرخان دریا، قشقه دریا، نمنگان، فرغانه و سیردریا از مناطق تاجیک نشین این کشور هستند. برخلاف آمار رسمی فارسی زبانان ازبکستان (تاجیک ها) ۳۰ تا ۴۰ درصد برآورد شده اند. نمایه های رسمی سرشماری کشور ازبکستان شمار تاجیکان این کشور را پیرامون ۵ درصد کل جمعیت اعلام کرده اند و این نمایه ها به همین شکل بدون چون و چرا از سوی بیشتر غربیان دانشگاهی، روزنامه نگار و نویسندگان راهنماهای مسافرتی تکرار شده اند. در همین حال تاجیکها در سراسر ازبکستان بر این پافشاری دارند که این نمایه بیشتر به ۲۵ تا ۳۰ درصد نزدیک است و بر اینکه تاجیکها ۷۰ درصد باشندگان (جمعیت) سمرقند، پایتخت پیشین و دومین شهر بزرگ ازبکستان و بیش از ۹۰ درصد مردم بخارا را تشکیل می دهند تأکید می کنند. بیشتر مردم منطقه کوهستانی شمال خاوری تاشکند، آنسوی سد چورووک تاجیکند، همچنین مردم بخشهایی از دره فرغانه، استان جیزَّخ، سرخان دریا و کشکه دریا. استادان دانشگاه دولتی سمرقند کل جمعیت تاجیک ازبکستان را ۶ تا ۷ میلیون نفر برآورد می کنند. این شمار دو برابر یا بیش از دو برابر جمعیت تاجیکان در جمهوری تاجیکستان است.
زبان اُزبکی (به ازبکی: O'zbek tili / Ўзбек тили / اوزبیک تیلی) یکی از زبان های ترک تبار است. ازبکی زبان رسمی کشور ازبکستان است و حدود ۲۷ میلیون نفر گویشور دارد. زبان های فارسی، عربی و روسی تأثیرات خارجی محسوسی بر زبان ازبکی داشته اند. واژگان، جمله سازی و تلفظ زبان ازبکی از راه ریشه های تاریخی به شدت تحت تأثیر زبان فارسی قرار گرفته است.
wiki: زبان فارسی در ازبکستان