ویتامین ای

ویتامین ئی (E) یکی از ویتامینهای محلول در چربی است. این ویتامین خاصیت آنتی اکسیدانی دارد و از بافت های بدن در مقابل اثرات مخرب رادیکال آزاد برخی از ترکیب های شیمیایی محافظت می کند. در گیاهان و بیشتر در دانه ها و مغزهای روغنی یافت می شود. ویتامین ای برای نخستین بار در سال ۱۹۲۰ میلادی کشف شد و سپس در سال ۱۹۳۶ (میلادی) از جوانه گندم جدا گردید و آلفا-توکوفرول نام گرفت. این نام از کلمه یونانی TOKOS به معنی «تولد کودک» و کلمهٔ PHEREIM به معنی دنیا آوردن گرفته شده است و OL برای نشان دادن ساختار الکلی آن است. بعدها دو گونه دیگر به نام بتا-توکوفرول و گاما-توکوفرول کشف شدند که اثرشان نسبت به آلفا-توکوفرول کمتر بود. این ویتامین در لایه چربی دیواره سلول و داخل سلول قرار می گیرد و از تخریب دیواره سلول جلوگیری می کند. همچنین ویتامین ای یک نام برای گروهی از مولکول ها است که اثراتی شبیه آلفا توکوفرول را دارند. هرچند ویتامین E مهم ترین عامل برای داشتن سیستم ایمنی قوی، پوست سالم و چشم های سالم است، اما همه فواید و خطرات ویتامین E هنوز خیلی مشخص نیست.
همان طور که گفته شد این ویتامین در بدن نقش یک آنتی اکسیدان را ایفا می کند و از سلول های بدن در مقابل تخریب حفاظت می کند، یعنی این ویتامین توانایی زیادی در خنثی کردن رادیکال های آزادی دارد که درون سلول های بدن و به طور طبیعی ساخته می شوند و چون دارای الکترون جفت نشده هستند برای متعادل کردن خودشان اقدام به جذب الکترون های سلول های سالم بدن می کنند و از این طریق به آن ها صدمه می زنند. خاصیت آنتی اُکسیدانی این ویتامین به آن اجازه می دهد تا از لطمه دیدن داخل رگها و سکته قلبی پیشگیری کند. کمبود ویتامین E بیشتر در بیماری های قلبی نمود پیدا می کند. همچنین این ویتامین دارای خاصیت ضد انعقادی می باشد که به جریان راحت خون در رگ هایی که دارای پلاکتهای چربی چسبنده به دیواره هستند، کمک می کند. ویتامین ای همچنین باعث افزایش توانایی دستگاه ایمنی بدن به منظور مقابله با بیماری ها می شود. جلوگیری از پیشرفت بیماری آلزایمر، کمک به درمان بیماری های چشمی مثل آب مروارید، کمک به درمان دژنراسیون وابسته به سن ماکولا، کاهش احتمال سکته قلبی در بیماران مبتلا به دیابت، کند کردن روند پیری سلول ها، تقویت انسان در مقابل آلودگی های زیست محیطی، مقابله با کم خونی، درمان مشکلات ناشی از چربی های بد هضم و کمک به بهبود بیماری های پوستی، زخم ها، اختلالات تولید مثل و کاهش دردهای پیش از قاعدگی و کاهش علائم و نشانه های لوپوس می شود.
همچنین این ویتامین در درمان انواع سرطان ها مانند سرطان پروستات، پوست، و دهان کمک می کند. در تحقیقی نشان داده شده است که مردانی که از آلفا توکوفرول بیشتری استفاده کردند، خطر ابتلاء به سرطان پروستات در آن ها ۵۳٪ کمتر از سایر مردان بوده است. همچنین تحقیقات نشان داده که مصرف این ویتامین در دوران بارداری، خطر ابتلای نوزاد به بیماری آسم را کاهش می دهد. در این تحقیق مادران بارداری که کمترین میزان دریافت ویتامین ای را داشتند، نوزادان شان پنج برابر بیشتر در معرض خطر ابتلاء به آسم قرار گرفتند. این ویتامین در جلوگیری از ابتلاء به سکته مغزی در افراد غیر سیگاری نقش دارد اما در افراد سیگاری خیر.
ویتامین ای خطر گسترش بیماری آلزایمر را کاهش می دهد. پژوهشگران دانشگاه پزشکی شیکاگو با بررسی عادت غذایی ۶۰۰۰ نفر دریافتند که آن دسته از افرادی که دچار مشکلات فراموشی و نظایر آن نیستند، در عادت غذایی خود غذاهای سرشار از ویتامین ای گنجانده اند. ویتامین ای، رادیکال های آزاد را که محتملاً می توانند به سلول های مغز آسیب بزنند، مهار می کند.

ویتامین ای (tocopherol)
(یا: توکوفرول) نوعی مادۀ شیمیایی محلول در چربی. در روغن های گیاهی یافت می شود. کمبود آن منجربه بروز آثار مخربی بر سلامت می شود. کمبود این ویتامین در موش های صحرایی موجب عقیمی می شود.