حدود اتربرگ (Atterberg Limits) یک معیار اساسی برای سنجش میزان رطوبت خاک ریزدانه است. بر اساس این معیار سه حد برای مقدار رطوبت موجود در آب تعریف می شود: حد انقباض (SL)، حد خمیری و حد روانی. خاکهای ریزدانه بر اساس مقدار آب جذب شده توسط آنها حالتهای مختلفی به خود می گیرند. این سه حد، مرز میان چهار حالت رفتار خاک که عبارتنداز: سفت (جامد) و نیمه سفت (نیمه جامد) و خمیر (پلاستیک) و مایع (روان)، می باشند. حدود اتر برگ اولین بار توسط شیمیدان سوئدی، آلبرت اتربرگ مطرح شدند و سپس توسط آرتور کاساگرانده در قالب مقاله ای در سال ۱۹۳۲ در مکانیک خاک استانداردسازی شدند.
برای به دست آوردن حدود اتربرگ پیش از هر کاری خاک را از الک نمره ۴۰ عبور می دهیم چرا که این حدود برای خاک های با اندازه بزرگتر تعریف نمی شود.
«حد انقباض» کم کاربردترین حد از حدود اتربرگ است. این مقدار در واقع مقدار رطوبتی است که خاک با از دست دادن مقدار بیشتر از آن کاهش حجمی نخواهد داشت.
درصد رطوبتی که در آن نقطه خاک از حالت نیمه سفت به حالت خمیر در می آید را «حد خمیری» می گویند. برای بدست آوردن حد خمیری چنین عمل می کنند که ابتدا خاک مرطوب را با دست و روی شیشه به صورت فتیله های درآورده تا ضخامت این فتیله ها به ۳٫۲ میلیمتر باشد و باید فتیله ها دارای ترک های طولی (نه پیچشی) باشند این کار تا بدست آمدن فتیله ای به ضخامت ۳٫۲ میلیمتر ادامه می دهند. سپس می توان درصد رطوبت این فتیله را بدست آورد این مقدار رطوبت همان حد خمیری خواهد بود.
برای به دست آوردن حدود اتربرگ پیش از هر کاری خاک را از الک نمره ۴۰ عبور می دهیم چرا که این حدود برای خاک های با اندازه بزرگتر تعریف نمی شود.
«حد انقباض» کم کاربردترین حد از حدود اتربرگ است. این مقدار در واقع مقدار رطوبتی است که خاک با از دست دادن مقدار بیشتر از آن کاهش حجمی نخواهد داشت.
درصد رطوبتی که در آن نقطه خاک از حالت نیمه سفت به حالت خمیر در می آید را «حد خمیری» می گویند. برای بدست آوردن حد خمیری چنین عمل می کنند که ابتدا خاک مرطوب را با دست و روی شیشه به صورت فتیله های درآورده تا ضخامت این فتیله ها به ۳٫۲ میلیمتر باشد و باید فتیله ها دارای ترک های طولی (نه پیچشی) باشند این کار تا بدست آمدن فتیله ای به ضخامت ۳٫۲ میلیمتر ادامه می دهند. سپس می توان درصد رطوبت این فتیله را بدست آورد این مقدار رطوبت همان حد خمیری خواهد بود.
wiki: حدود اتربرگ