روان رنجوری

روان رنجوری یا نوروتیسیزم (Neuroticisim) یکی از صفات شخصیتی بنیادین است که با اضطراب، ترس، بدخلقی، نگرانی، حسادت، یأس، غیرت و احساس تنهایی شناخته می شود. واکنش افراد مبتلا به عوامل استرس زا ضعیف است و احتمال اینکه اوضاع عادی را تهدیدآمیز و ناکامی های کوچک را به یأس شدید تعبیر کنند، زیاد است. پیر ژانه روان شناس مشهور قرون ۲۰-۱۹ فرانسه، روان رنجوری یا نوروتیسیزم (Neuroticisim) را ضعف انرژی روانی دانسته و چنین تعریف است: «ناتوانی در تحقّق بخشیدن به رفتارهایی که در دنیای بیرون اثر می گذارند. انسان روان رنجور، زمان خود را به انجام دادن رفتارهایی کم ارزش محدود می کند، به ویژه رفتارهایی که درونی شده اند. ناتوانی در انتخاب، به ویژه در هنگام تصمیمگیری، یکی از عناصر اصلی روان رنجوری است.» امّا در تفسیر دقیق و صریح انسان نوروتیک، دشواری هایی وجود دارد. از دیدگاه روان شناسان بالینی، باید ریشه های روان رنجوری را در تاریخ زندگی اشخاص و در احساس های آن ها جستجو کرد. عقیدهٔ بیش تر روان شناسان این است که برای روان رنجوری نوعی آمادگی ارثی لازم است تا همهٔ رفتارهای شخص را در جهت این آمادگی سوق دهد. در بین تمایلاتی که اشخاص روان رنجور نشان می دهند، می توانیم در درجهٔ نخست به سختی انتخاب ها اشاره کرد که در رفتارهای کم اهمیّت و موقعیّت های بسیار مهمّ زندگی به یک اندازه جلوه گر می شود. در تضاد با آنچه گفته شد، می توانیم بگوییم در افراد نوروتیک، خشن بودن، دقّت بسیار زیاد و نوعی وسواس دیده می شود. آن ها در نتیجه گیری از رفتارها هم دشواری دارند که می تواند از اختلال در یکپارچگی کارها ناشی شود.

روان رنجوری (neurosis)
(یا: روان نژندی؛ نِوْروز) در روان کاوی گونه ای بیماری که نشانۀ آن اضطراب و اختلال در شخصیت است. در گذشته به هر نوع اختلال عضوی عصبی یا هرگونه اختلال در اعمال عصبی گفته می شد، امّا امروزه نِوْروز به گروهی از اختلالات روانی بدون علل عضوی گفته می شود و فقط روان شناس های معتقد به الگوی روان کاوانه یا روان پویشیِ رفتار ناهنجار این اصطلاح را به کار می برند. ویلیام کالن، پزشک اسکاتلندی، در اواخر قرن ۱۸ آن را مصطلح کرد، و طیف گسترده ای از رفتارهای عصبیِ بدون علت جسمانی روشن را روان رنجوری نامید. زیگموند فروید، روان کاو اتریشی، و رهروانش در اواخر قرن ۱۹ و اوایل قرن ۲۰ این اصطلاح را رواج دادند. فروید گروهی از بیماری های روانی را روان رنجوری می خواند. او معتقد بود وقتی انسان به آن دچار می شود که خودآگاه او خیالاتِ ناپسندِ ناخودآگاه را سرکوب کند. روان رنجوری اختلالی در شخصیت است که عملکرد سالم انسان در محیط کار و جامعه را مختل نمی کند. شخص روان رنجور سوءتعبیر یا تحریف فاحشی در واقعیت انجام نمی دهد. امروزه اغلب متخصصان برای نشانه هایی از قبیل هذیان و توهم و رفتارهای عجیب از اصطلاح روان پریشی استفاده می کنند. نیز ← روان پریشی