نظریه هویت اجتماعی

هویت اجتماعی آن بخش از خودانگاره فرد است که از ادراک عضویت در یک گروه اجتماعی مشتق می شود. نظریه هویت اجتماعی آنچنانکه نخستین بار توسط هنری تاجفل و جان ترنر در دهه های هفتاد و هشتاد میلادی بیان شد، مفهوم هویت اجتماعی را به مثابه شیوه ای برای تبیین رفتار میان گروهی معرفی کرد.نظریه هویت اجتماعی در بهترین تعبیر نظریه ای است که رفتارهای میان گروهی مشخصی را بر اساس ادراک منزلت گروهی متفاوت، ادراک مشروعیت و پایداری آن تفاوت های منزلتی، و ادراک توانایی جدا شدن از یک گروه و پیوستن به گروه دیگر، پیش بینی می کند. این تعبیر در تضاد با جاهایی قرار می گیرد که واژه «نظریه هویت اجتماعی» برای ارجاع به نظریه پردازی عمومی دربارهٔ خودهای اجتماعی انسان به کار رفته است. به علاوه، نظریه هویت اجتماعی هرگز بنا نبوده است که نظریه ای عمومی برای دسته بندی اجتماعی باشد؛ هر چند برخی پژوهشگران آن را بدان شکل هم به کار برده اند. با آگاهی از محدودیت های چشم انداز نظریه هویت اجتماعی بود که جان ترنر و همکارانش نظریه خواهرخوانده ای را در قالب نظریه دسته بندی خود طرح کردند که بر اساس روشن بینی های نظریه هویت اجتماعی ساخته شده بود تا زمینه عمومی تری برای خود و فرایندهای گروهی ایجاد کند. واژه رویکرد هویت اجتماعی یا دیدگاه هویت اجتماعی برای توصیف دستاوردهای هر دو نظریه هویت اجتماعی و نظریه دسته بندی خود پیشنهاد شده است.
سیاست هویت
هویت فرهنگی
نظریه هویت اجتماعی اظهار می دارد رفتار اجتماعی بر روی پیوستاری در حد فاصل رفتار میان شخصی و رفتار میان گروهی تغییر می کند. رفتار کاملاً میان شخصی رفتاری است که صرفاً با ویژگی های فردی و روابط میان شخصی تعیین می شود که فقط میان دو نفر وجود دارد. رفتار کاملاً میان گروهی رفتاری است که صرفاً با عضویت در دسته های اجتماعی تعیین می شود که به بیش از دو نفر قابل اعمال است.
مؤلفان نظریه هویت اجتماعی اظهار می دارند که احتمال یافتن رفتارهای میان شخصی محض و میان گروهی محض در موقعیت های واقعی اجتماعی بسیار کم است. در عوض، انتظار می رود رفتار منبعث از آمیزه ای از این دو سر طیف باشد. سرشت شناختی هویت های شخصی در مقابل اجتماعی و روابط بین آنها، در نظریه دسته بندی خود هر چه کامل تر توسعه یافته است. نظریه هویت اجتماعی در عوض بر عوامل ساختاری اجتماعی متمرکز است که پیش بینی می کند کدام سر طیف بیشترین تأثیر را بر رفتار فرد خواهد داشت و آن رفتار چه شکل هایی به خود خواهد گرفت.
فرض کلیدی در نظریه هویت اجتماعی از این قرار است که افراد بطور غریزی برای کسب تمایز مثبت برانگیخته اند. به عبارت دیگر افراد «برای کسب خودانگاره ای مثبت، خود را به آب و آتش می زنند». از آنجا که افراد ممکن است به درجات مختلف با هویت های اجتماعی مربوط شان (جایی بر روی پیوستار میان شخصی ـ میان گروهی) تعریف شوند و از آنها آگاه یابند، بعدها در نظریه هویت اجتماعی مطرح شد که «افراد تلاش می کنند هویت اجتماعی مثبت کسب کنند یا آن را حفظ کنند». باید خاطر نشان کرد که سرشت دقیق این تلاش برای خودانگاره مثبت، خود محل بحث است (به فرصیه عزت نفس نگاه کنید).هر دو، هم پیوستار میان شخصی ـ میان گروهی و هم فرض انگیزه تمایز مثبت، از نتایج یافته های مطالعات گروه حداقلی سر برآورد. به ویژه، آشکار شد افراد توزیع منابع را به قیمت نفع شخصی خود تنها در صورتی تأیید می کنند که آن شیوه توزیع، تمایز مثبت به نفع درون گروه را در مقابل برون گروه، حداکثر سازد.