ویلهلم دیلتای

ویلهلم دیلتای (۱۹ نوامبر ۱۸۳۳–۱ اکتبر ۱۹۱۱) مورخ، جامعه شناس، روان شناس و فیلسوف آلمانی ست. او از بنیان گذاران جامعه شناسی تفهمی به شمار می رود.
خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): رونمایی و بررسی آثار «ویلهلم دیلتای» در سرای اهل قلم، (مالک شجاعی جشوقانی). ۲۰ اسفند ۱۳۹۰.
دیلتای از جمله اندیشمندانی است که آثارش به زبان انگلیسی قدری دیر ترجمه شده اند. آثار این فیلسوف در سال ۱۹۸۹ به زبان انگلیسی برگردان شدند.
امروزه یکی از نحله های مهم و مطرح در هرمنوتیک، روشی است که برای تفسیر و تحلیل علوم انسانی به کار می رود. هرمنوتیک که در ابتدای ظهور خود محدود به فقه اللغه و تفسیر متون مقدس بود با تلاش های علمی فریدریش شلایرماخر به روش فهم همه متون توسعه یافت و امروزه با یک توسعه دیگر در کاربرد آن برای فهم همه پدیده های انسانی اعم از متن و غیر متن به کار می رود و به عنوان یک رهیافت اساسی برای پژوهش در علوم انسانی دارای اهمیت خاصی است. این اهمیت مرهون تلاش علمی ویلهلم دیلتای، مورخ و فیلسوف آلمانی (۱۹۱۱ تا ۱۸۳۳ میلادی) می باشد. تلاش های علمی وی بسیار گسترده و عمیق است و در زمینه متافیزیک، فلسفه اخلاق، تاریخ، معرفت شناسی، روانشناسی و نقد ادبی آثار مهمی عرضه کرده است. سهم مهم وی در فلسفه، تحلیل معرفت شناسانه او از علوم انسانی است. دیلتای نخستین کسی بود که در علوم انسانی معرفت شناسی مستقلی را به وجود آورد و آثار وی برای کل مسئله علوم انسانی و نتایج فلسفی و منطقی و معرفت شناسی آن منبع مهمی به شمار می رود. از سوی دیگر اشتهار وی مرهون تفکرات هرمنوتیکی اوست. دیلتای هرمنوتیک را نه تنها روشی برای فهم متون یا گفتارها می دانست، بلکه از آن برای فهم همه بروزات و تجلیات انسانی اعم از رفتارها، هنرها، حوادث تاریخی، نهادها و… بهره می گرفت. دیلتای بر آن بود که رفتار، گفتار و مکتوبات آدمیان همه حاکی از حیات ذهنی و درونی آن هاست و علوم انسانی باید به دنبال راهیابی به حیات درونی صاحبان این افعال و آثار باشد. وظیفه و رسالت هرمنوتیک تنظیم و تنقیح اصول و قواعد چنین امری است. بدین ترتیب، دیلتای پرسش از فهم متون را به پرسش از فهم تجلیات و بیان های بشری تغییر داد و هرمنوتیک را به مطلق علوم انسانی توسعه داد و آن را در مقابل روش شناسی علوم طبیعی عرضه نمود.
دیلتای با پوزیتیویسم مخالفت کرد و معتقد بود نمی توان علوم انسانی را در قالب تجربه ریخت.

ویلهلم دیلتای (۱۹ نوامبر ۱۸۳۳–۱ اکتبر ۱۹۱۱) مورخ، جامعه شناس، روان شناس و فیلسوف آلمانی ست. او از بنیان گذاران جامعه شناسی تفهمی به شمار می رود.
• «فهمیدن سطوح مختلفی دارد. این سطوح اساساً توسط علایق ما تعیین می شوند. اگر علاقهٔ ما محدود باشد، فهمیدن نیز چنین خواهد بود. ممکن است با بی حوصلگی تمام به یک بحث گوش دهیم؛ و فقط به یک نکته در آن توجه کنیم، نکته ای که برای خود ما اهمیت عملی دارد و کوچک ترین علاقه ای به زندگی درونی گوینده نداشته باشیم. حال آن که در جایی دیگر، با هر کلمه و هر نشانه ای، می کوشیم به زندگی درونی گوینده رخنه کنیم. اما حتی بیشترین توجه نیز می تواند فقط به فرایند ماهرانه ای بدل شود که در آن سطح قابل کنترلی از عینیت به دست می آید، به شرطی که این جلوهٔ زندگی ثابت باشد و ما بتوانیم بارها و بارها به آن رجوع کنیم. این فهم ماهرانهٔ جلوه های همیشه ثابت زندگی، تأویل یا تفسیر نام دارد.» -> «پیدایش نظریهٔ هرمونتیک»