محسن کدیور

محسن کدیور (متولد خرداد ۱۳۳۸، فسا) مجتهد، نویسنده، اندیشمند دینی، و استاد پژوهشی دانشگاه دوک در آمریکاست. او صاحب نظر در الهیات، فقه و اندیشه سیاسی شیعه است. از شاگردان حسینعلی منتظری بوده، و از منتقدان ولایت فقیه و جمهوری اسلامی است و به دلیل انتقاداتش زندانی و از کار برکنارشده و آثارش در ایران ممنوع الانتشار می باشد. دائرةالمعارف اندیشهٔ سیاسی اسلامی دانشگاه استانفورد از او به عنوان یکی از متفکران مسلمان متجدد ایرانی معاصر یاد کرده است. پدرش منوچهر کدیور، همسرش زهرا رودی و صاحب سه پسر و یک دختر است. جمیله کدیور خواهر اوست.
وب گاه رسمی
دانلود کتاب های کدیور
نقد یک رویداد: نظرات موافق و مخالف بازداشت و محاکمه محسن کدیور در مطبوعات
مناظرهٔ عبدالکریم سروش و محسن کدیور دربارهٔ پلورالیسم دینی
نقد حال فلسفه اسلامی گفتگوی علی اصغر سیدآبادی با کدیور، روزنامه اعتماد ملی
پانزده اشتباه فاحش جمهوری اسلامی، مصاحبه فرید ادیب هاشمی با کدیور، جرس
پایگاه تراث(بررسی دیدگاه های امامت پژوهی محسن کدیور)
Matsunaga,Yasuyuki; “Mohsen Kadivar, an Advocate of Post revivalist Islam in Iran”
Yasuyuki Matsunaga, Human Rights and New Jurisprudence in Mohsen Kadivar’s Advocacy of ‘New-Thinker’ Islam”
Connor Southard, A scholar and a dissident
تحصیلات ابتدائی و متوسطه:تحصیلات ابتدائی را در دبستان ابن سینا، تحصیلات دوره اول متوسطه را در دبیرستان شرقی و تحصیلات دوره دوم متوسطه را در دبیرستان دانشگاه پهلوی (توحید) شیراز گذرانید.تحصیلات دانشگاهی:در سال ۱۳۵۶ دیپلم ریاضی گرفت و با کسب رتبه ممتاز تحصیل در رشته مهندسی برق و الکترونیک را در دانشکده مهندسی دانشگاه پهلوی (شیراز) آغاز کرد، و علی رغم گذراندن نیمی از واحدها قبل از انقلاب، با تعطیلی دانشگاه ها پس از انقلاب، تحصیل در این رشته را ادامه نداد و علائقش را در علوم انسانی دنبال کرد.تحصیلات حوزوی:دوره مقدمات و سطح:در سال ۱۳۵۹ دروس حوزوی را در شیراز آغاز و در خرداد ۱۳۶۰ وارد حوزه علمیه قم شد. مهم ترین استادان وی در دوره مقدمات و سطح عبارتند از: محمدعلی غرنوی معروف به مدرس افغانی (۱۳۶۵–۱۲۸۴)، علی پناه اشتهاردی (۱۳۸۷–۱۳۰۱) و محمد هاشم صالحی (متولد ۱۳۲۴).دوره سطح عالی:تحصیلات سطح عالی را از سال ۱۳۶۳آغاز کرد. مهم ترین استادان وی در این مقطع عبارتند از: در اصول فقه: مصطفی اعتمادی تبریزی (۱۳۹۴_۱۳۰۴) و گنجعلی، و در فقه: محمدتقی ستوده (۱۳۷۸–۱۳۰۰) و احمد پایانی (۱۳۷۵–۱۳۰۶)، در فلسفه: یحیی انصاری شیرازی (۱۳۹۳–۱۳۰۶)، و در تفسیر عبدالله جوادی آملی (متولد ۱۳۱۲).دوره خارج:وی تحصیل در مرحله خارج را از سال ۱۳۶۶ شروع کرد. مهم ترین استادان علوم نقلی و علوم عقلی وی حسین علی منتظری نجف آبادی (۱۳۸۸–۱۳۰۱) به مدت ده سال و عبدالله جوادی آملی (متولد ۱۳۱۲)به مدت دوازده سال بودند. دیگر استادان دیگر وی در این مرحله عبارتند از: جواد تبریزی (۱۳۸۵–۱۳۰۵)، سید محمود هاشمی شاهرودی (متولد ۱۳۲۷)، سید کاظم حسینی حائری (متولد ۱۳۱۷) و سید محمد روحانی (۱۳۷۶–۱۲۹۹).اجتهاد:در زمان مهاجرت کدیور به تهران حسین علی منتظری رسیدن شاگرد خود به «مرتبهٔ اجتهاد و استنباط در مسائل اسلامی و اهل نظر بودن در آنها» را گواهی کرده است. منتظری در ۷ مرداد ۱۳۸۱ سید محمد علی ایازی، محسن کدیور و احمد قابل را به نمایندگی خود در پاسخ به سؤالات دینی مسلمانان خارج از کشور معرفی کرد.تحصیلات تکمیلی:مقطع کارشناسی ارشد:تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد رشته الهیات و معارف اسلامی در مرکز تربیت مدرس دانشگاه قم را از ۱۳۶۸ آغاز و در سال ۱۳۷۲ به پایان رسانید.مقطع دکتری:پس از شش سال تحصیل در مقطع دکتری در سال ۱۳۷۸ از رساله دکتری خود در فلسفه و حکمت اسلامی با گرایش حکمت متعالیه از دانشگاه تربیت مدرس عنوان «تحلیل انتقادی آرا ابتکاری آقا علی مدرس در حکمت متعالیه» با راهنمایی غلامحسین ابراهیمی دینانی با رتبه ممتاز دفاع کرد.
مدرس حوزهکدیور از سال ۱۳۶۲ تا ۱۳۷۶ مدرس حوزه علمیه قم بوده از جمله در مدارس رضویه (مقدمات، منطق و اصول) و در مدرسه گلپایگانی (سطح عالی فقه و اصول) تدریس کرده است. مواد تدریس وی عبارت بوده است از:مقدمات، معالم الاصول، اصول فقه مظفر (پنج دوره)، شرح لمعه، فرائدالاصول (رسائل شیخ)، مکاسب محرمه، کفایة الاصول آخوند خراسانی در منقول و باب حادی عشر حلی، تجرید الاعتقاد نصیرالدین طوسی، شرح منظومه سبزواری، بدایة و نهایة الحکمة طباطبائی، و الشواهدالربوبیه ملاصدرا در معقول.استاد دانشگاهاز اوایل دهه ۱۳۷۰ تدریس در مراکز آموزش عالی را شروع کرد. وی در سال های ۱۳۷۳ تا ۱۳۷۷ به عنوان مدرس مدعو در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه های امام صادق، بهشتی و تربیت مدرس و در سال های ۱۳۷۲ تا ۱۳۷۶ مدرس گروه فلسفهٔ دانشگاه مفید قم در مقطع کارشناسی بوده است. وی از ۱۳۷۹ به عنوان استادیار گروه فلسفه دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس استخدام شد. او همچنین از سال ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۵ مدیریت گروه فلسفه این دانشگاه را بر عهده داشت. کدیور از خرداد ۱۳۸۶ به عنوان عضو هیئت علمی گروه فلسفه اسلامی در مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران به ابن سیناپژوهی پرداخت. رتبهٔ دانشگاهی وی در اردیبهشت ۱۳۸۷ به دانشیاری ارتقاء یافت.استاد پژوهشی دانشگاه های آمریکاکدیور در سال ۱۳۸۱ به دعوت برنامه فقه اسلامی دانشکده حقوق دانشگاه هاروارد به عنوان متخصص مدعو برای دو نیم سال تحصیلی به آمریکا رفت. دومین سفر وی به آمریکا در اواسط سال ۱۳۸۷ اتفاق افتاد که به دعوت گروه مطالعات دینی دانشگاه ویرجینیا برای تدریس عازم آن کشور شد، وی از سال ۱۳۸۸تا بهار ۱۳۹۴ به عنوان استاد مدعو گروه مطالعات دینی دانشگاه دوک آمریکا به تدریس اشتغال داشته است. در پائیز ۱۳۹۳ کرسی استاد مدعو ممتاز کوهین در دانشگاه کارولینای شمالی در چپل هیل به وی تعلق گرفت. او از مرداد ۱۳۹۱ تا آذر ۱۳۹۳ عضو گروه اخلاق جهانی بنیاد کارنگی بوده است و از پائیز ۱۳۹۴ به عنوان استاد پژوهشی گروه مطالعات دینی دانشگاه دوک به تدریس اشتغال دارد.
فعالیت های آموزشی عمومیوی دروس عمومی تفسیر قرآن را با عنوان «دین پژوهی در پرتو قرآن» در دانشکده فنی دانشگاه تهران پس از آزادی از زندان از مهر ۱۳۷۹ آغاز کرد. «زن در قرآن» را در سال های ۸۲ و ۸۳ ارائه کرد. از اسفند ۱۳۸۳ تا بهار ۱۳۸۷ مباحث «قرآن و انسان معاصر» را در حسینیه ارشاد شامل مباحث خدا و انسان، سنن الهی و مناسک دینی عرضه داشت. او سخنران اصلی شب های قدر و عاشورا و دیگر مراسم در حسینیه ارشاد و کانون توحید در دهه هشتاد بود. این سخنرانی ها از سال ۱۳۸۷ در مراکز دینی و فرهنگی ایرانیان مقیم آمریکا ادامه یافته است. از سال ۱۳۹۳ شرح رساله های فارسی عرفانی سهروردی را در حلقه فرهنگ و خرد دانشگاه کارولینای شمالی در شهر چپل هیل عرضه کرده است.فعالیت های پژوهشیکدیور از بدو تأسیس معاونت اندیشه اسلامی مرکز تحقیقات استراتژیک (مرکز پژوهشی تابع نهاد ریاست جمهوری و از سال ۱۳۷۶ تابع مجمع تشخیص مصلحت نظام) در پائیز ۱۳۷۰ تا زمستان ۱۳۷۷ به عهده داشت، که به درخواست وی این بخش از مرکز تا ۱۳۷۶ در قم فعالیت می کرد. ریاست این مرکز از بدو تأسیس تا سال ۱۳۷۱ با سید محمد موسوی خوئینی ها و بعد از آن با حسن روحانی بود. سعید حجاریان هم از آغاز معاون سیاسی این مرکز بود. دوستی کدیور و حجاریان از این مقطع آغاز شد.وی از ۱۳۷۷ تا ۱۳۸۲ دبیر مجموعه فلسفه و کلام شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، و از ۱۳۷۷ تا ۱۳۸۴به همراه عزت الله سحابی عضو شورای پژوهشی مؤسسه عالی پژوهشی تأمین اجتماعی (به مدیریت علی اکبر شبیری نژاد) بود.

محسن کَدیوَر (۸ ژوئن ۱۹۵۹) فقیه شیعه، دانشور، نویسنده و استاد پژوهشی دانشگاه دوک آمریکاست.
• «من به عنوانِ یکی از شهروندان ایرانی، رهبر جمهوری اسلامی ایران حضرت آیت الله آقای سیدعلی حسینی خامنه ای را به استبداد، ظلم، قانون شکنی، براندازی جمهوری اسلامی و وهن اسلام متهم می کنم.اولاً، معتقدم ایشان با تجاوز به حقوق شهروندیِ مردم ایران به صورت نهادینه، در قامت یک دیکتاتور تمام عیار، حکومت مطلقهٔ شاهنشاهی را با ظاهر اسلامی بازآفرینی کرده است.ثانیاً، بر این باورم که ایشان با نقض استقلال قضات و قوهٔ قضائیه، سیاسی کردن قضاوت و ظلم آشکار در حق منتقدان و ذوی الحقوق، «ولایت جائر» را محقّق کرده است.ثالثاً، معتقدم که وی با نقض مکرّر اصول متعدّد قانون اساسی به ویژه در حوزهٔ تقنین و اجرا، بزرگ ترین قانون شکنی را دو دههٔ اخیر مرتکب گردیده، و با استحاله و فروپاشی قانون اساسی، بزرگ ترین برانداز جمهوری اسلامی بوده است.رابعاً، ازآنجاکه این استبداد و ظلم و قانون شکنی و براندازی را به نام اسلام و مذهب اهل بیت و جانشینی رسول الله و ائمه و حکومت اسلامی مرتکب شده، بزرگ ترین ضربه را به اسلام و تشیّع و خدا و پیامبر و ائمهٔ اهل بیت وارد کرده، با دولتی کردن دین، مایهٔ وهن اسلام و شَین مذهب شده است؛و بالاخره، با توجه به از دست دادن شرائط لازمِ ضمن عقد، ولایت ایشان ساقط است، بی آنکه نیازی به عزل داشته باشد.»• «دین به دو صورت در سیاست ها و حکومت ها نقش بازی می کند: فرهنگی و حقوقی. دخالت فرهنگی دین شهروندان در سیاست و حکومت اجتناب ناپذیر است. این تأثیر را به وضوح در نظام سکولاری مانند آمریکا در مباحث متعدد اجتماعی حتی در انتخابات ریاست جمهور می توان مشاهده کرد. اما دخالت حقوقی با وضع قوانین قابل محدود کردن یا توسعه دادن است… قانون اساسی جمهوری اسلامی از مصادیق توسعه نقش حقوقی دین در حکومت است.»• «جدا بودن نهادهای دینی از قبیل حوزه های علمیه، مساجد و روحانیت از حکومت و استقلال آن ها از دولت از افتخارات شیعه بوده که توسط حکام جمهوری اسلامی نقض شده است.»• «دموکراسی البته در شرائط اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی اروپا و آمریکا متولد شده است، اما برای رسیدن به دموکراسی لازم نیست غربی، آمریکائی و اروپائی شویم. می توان شرقی و ایرانی ماند اما دموکرات بود. می توان مسلمان بود اما قرائتی رحمانی از اسلام داشت که با دموکراسی مشکلی ندارد.»• «در اینکه مدرنیته دستاورد نیکوی بشری است تردیدی ندارم، در عین اینکه آنرا با مدرنیسم و غربی شدن به دقت تفکیک می کنم و در این زمینه حرف دارم.»۱۱ فوریه ۲۰۱۱/ ۲۲ بهمن ۱۳۸۹؛به حکومت دموکراتیک سکولار فکر می کنم• «در قرآن کریم هیچ برهانی بر وجود خدا اقامه نشده است. براهین آن ناظر به توحید و نفی شرک است نه اصل وجود خداوند. قرآن، خداشناسی و خداجوئی را امری فطری می داند که هر انسانی آن را به آسانی در نهاد خود می یابد.»۱۸ سپتامبر ۲۰۱۱/ ۲۷ شهریور 1390؛ خدا، عقل گرائی و ایمان گرائی• «قرآن هرگز خود را کتاب شریعت و قانون و حقوق معرفی نکرده است، بلکه خود را کتاب هدایت معرفی کرده است. قرآن البته می تواند منبع الهام قانون باشد اما یقیناً کتاب قانون نیست. قرآن منبع ارزش های اخلاقی است.»۱۹ اکتبر ۲۰۱۳/ ۲۷ مهر ۱۳۹۲؛ مؤسسهٔ ابن سینا، ارواین، کالیفرنیا شریعت؛ نظام حقوقی یا ارزشهای اخلاقی؟• «تفکر رسمی از اسلام در ایران جمهوریت را برنمی تابد. جمهوریت برای ایشان زینتی است تا ظاهراً خود را از تهمت استبداد مبری کنند والا حکومت اسلامی به نظر آنان منصوب خدا و پیامبر و امام غائب است و به همان ها هم در آخرت پاسخگوست و هیچ نهاد بشری حق نظارت بر عملکرد او را ندارد.»۳۱ مه ۲۰۱۷/ ۱۰ خرداد ۱۳۹۶؛جمهوریت جمهوری اسلامی• «جمهوری اسلامی ایران حکومت دینی مورد نظر آقای خمینی و برخی شاگردان ایشان است. اکثر علمای شیعه معاصر از این حکومت حمایت نکرده و نمی کنند. به عبارت دیگر این حکومت نمایندهٔ اقلیتی اندک در تفکر شیعی است و هرگز نماینده اکثریت شیعه محسوب نمی شود.»• «جمهوری اسلامی اگرچه در حفظ تمامیت ارضی ایران و استقلال نسبی خصوصاً عدم وابستگی به آمریکا و اسرائیل موفق بوده و اجمالاً از حیث دموکراسی، حقوق بشر، ارتقای بهداشت عمومی و کاهش بیسوادی، و تحصیل بانوان در میان کشورهای مسلمان وضعیت بهتری دارد، اما در مورد تحقق شعارهای اصلی انقلاب ۱۳۵۷ یعنی آزادی و عدالت موفق نبوده است.»• «قرائتی غیررحمانی از اسلام بر کشور مسلط است. برخلاف وعدهٔ اولیهٔ جز موافقان حاکمیت آزاد نیستند، و منتقدان شیعه همانند مسلمانان اهل سنت و اقلیتهای قومی از قبیل کردها و بلوچ ها، تحت فشار و تضییقات هستند.»• «جمهوری اسلامی رژیم اقتدارگرای انتخاباتی است و از دو بخش انتخابی و انتصابی تشکیل شده، بخش انتصابی از سوی اقلیتی کمتر از یک سوم مردم ایران پشتیبانی می شوند و حدود دو سوم قدرت را در جمهوری اسلامی در دست دارند، که معنایش ظلم آشکار است. بخش انتخابی که نمایندهٔ حدود هفتاد درصد ایرانیان است کمتر از یک سوم قدرت را در دست دارد.»• «نظر من دربارهٔ حجاب این بوده است: پوشش مو، سر و گردن زن بالذات و به حکم اولی در غیر عبادات واجب نیست و به شرائط و عرف زمان و مکان بستگی دارد. در زمانه و منطقه ای که پوشانیدن این مواضع در میان بانوان تلازم محلی با عفاف و نجابت دارد، پوشانیدن آن ها به حکم ثانوی واجب است.»۲۹ ژوئیه ۲۰۱۷/ ۷ مرداد ۱۳۹۶نگرش غالب در میان مسلمانان به سوی دموکراسی خواهد بود