هربرت مارکوزه (به آلمانی: Herbert Marcuse) (زاده ۱۹ ژوئیه ۱۸۹۸ - درگذشته ۲۹ ژوئیه ۱۹۷۹) فیلسوف و جامعه شناس آلمانی و از اعضای اصلی مکتب فرانکفورت بود.ایمانوئل کانت، گئورگ ویلهلم فریدریش هگل، کارل مارکس، زیگموند فروید، ادموند هوسرل، مارتین هایدگر
هربرت مارکوزه در خانواده ای یهودی در برلین به دنیا آمد. در طولِ جنگ جهانی اول در ارتش آلمان خدمت کرد. او سپس عضوِ شورایِ سربازان بود که در قیام ناکامِ سوسیالیست های اسپارتاکیست شرکت داشت. بعد از کامل کردنِ تزهایِ دکترای تخصصی خود در دانشگاه فرایبورگ در سال ۱۹۲۲ با موضوعِ رمانِ آلمانی به برلین بازگشت و به کارِ انتشارات پرداخت.
از میان نظریه پردازان اصلی مکتب فرانکفورت فقط مارکوزه بود که نسبت به اهمیت و مرکزیت فرهنگ توده ای برای زندگی روزمره در جامعهٔ سرمایه داری اخیر تا حدی خوش بینی نشان می داد. مارکوزه که در ابتدا همان دیدگاه های انتقادی آدورنو و هورکهایمر را داشت (Marcuse,1964)، بعدها شاهد پیدایش پادفرهنگ هیپی ها در اواخر دههٔ ۱۹۶۰ بود و تفسیر خویش را از فرهنگ توده ای مورد بازبینی قرار داد (Bottomore,1984). مارکوزه، خصوصاً تحت تأثیر شیوهٔ استفادهٔ پادفرهنگ از همان فراوردههای صنایع فراغتی و مصرفی سرمایه داری اخیر، به خصوص موسیقی و مد توده ای، برای شورش مستقیم علیه نهادهای مسلط سرمایه داری، مانند کار، آموزش و پروش، خانواده و سیاست مرسوم، قرار گرفت.
با این حال دورهٔ نسبتاً کوتاه پادفرهنگ، و همچنین نهضتهای فرهنگی بعدی جوانان که بر محور موسیقی و سبک زندگی می گشت، مانند پانک راک (Hebdige , 1979)، از نظر خیلی ها تأییدی بود بر درستی بنیادین نقد مکتب فرانکفورت از فرهنگ توده ای؛ بنابراین، به گفتهٔ باتومور، «دامنهٔ محدود و سرعت زوال، یا همانندگردی (assimilation) پادفرهنگ، در واقع، می توانست نیروی صنعت فرهنگ را عیان سازد». (Bottomore,1984: 46)او در کتاب انسان تک ساحتی توضیح می دهد که جامعه صنعتی می تواند با سهیم کردن کارگران در مصرف گرایی کاری کند که آنان اسارت خود را آزادی بدانند
هربرت مارکوزه در خانواده ای یهودی در برلین به دنیا آمد. در طولِ جنگ جهانی اول در ارتش آلمان خدمت کرد. او سپس عضوِ شورایِ سربازان بود که در قیام ناکامِ سوسیالیست های اسپارتاکیست شرکت داشت. بعد از کامل کردنِ تزهایِ دکترای تخصصی خود در دانشگاه فرایبورگ در سال ۱۹۲۲ با موضوعِ رمانِ آلمانی به برلین بازگشت و به کارِ انتشارات پرداخت.
از میان نظریه پردازان اصلی مکتب فرانکفورت فقط مارکوزه بود که نسبت به اهمیت و مرکزیت فرهنگ توده ای برای زندگی روزمره در جامعهٔ سرمایه داری اخیر تا حدی خوش بینی نشان می داد. مارکوزه که در ابتدا همان دیدگاه های انتقادی آدورنو و هورکهایمر را داشت (Marcuse,1964)، بعدها شاهد پیدایش پادفرهنگ هیپی ها در اواخر دههٔ ۱۹۶۰ بود و تفسیر خویش را از فرهنگ توده ای مورد بازبینی قرار داد (Bottomore,1984). مارکوزه، خصوصاً تحت تأثیر شیوهٔ استفادهٔ پادفرهنگ از همان فراوردههای صنایع فراغتی و مصرفی سرمایه داری اخیر، به خصوص موسیقی و مد توده ای، برای شورش مستقیم علیه نهادهای مسلط سرمایه داری، مانند کار، آموزش و پروش، خانواده و سیاست مرسوم، قرار گرفت.
با این حال دورهٔ نسبتاً کوتاه پادفرهنگ، و همچنین نهضتهای فرهنگی بعدی جوانان که بر محور موسیقی و سبک زندگی می گشت، مانند پانک راک (Hebdige , 1979)، از نظر خیلی ها تأییدی بود بر درستی بنیادین نقد مکتب فرانکفورت از فرهنگ توده ای؛ بنابراین، به گفتهٔ باتومور، «دامنهٔ محدود و سرعت زوال، یا همانندگردی (assimilation) پادفرهنگ، در واقع، می توانست نیروی صنعت فرهنگ را عیان سازد». (Bottomore,1984: 46)او در کتاب انسان تک ساحتی توضیح می دهد که جامعه صنعتی می تواند با سهیم کردن کارگران در مصرف گرایی کاری کند که آنان اسارت خود را آزادی بدانند
wiki: هربرت مارکوزه