نرم افزار ازاد

نرم افزار آزاد. نرم افزار آزاد (به انگلیسی: Free software) نرم افزاری است که به همراه کد منبع توزیع شده و با قوانینی منتشر می شود که آزادی استفاده، مطالعه، ویرایش و انتشار مجددِ کاربران را تضمین می کند. نرم افزارهای آزاد معمولاً با همکاری برنامه نویس های داوطلب به عنوان یک پروژه به وجود می آیند. ایدهٔ اصلی نرم افزار آزاد این است که کاربران باید مالک دستگاه های دیجیتالی خود باشند، نه سازندگان دستگاه ها.
کاربران باید اجازه داشته باشند که نرم افزار مورد نظر را برای هر قصد و منظوری اجرا کنند.
کاربران باید اجازه داشته باشند نرم افزار را مطابق با نیازهای خود تغییر دهند. برای رسیدن به این هدف، کدهای منبع نرم افزار باید در اختیار کاربران قرار گیرد.
کاربران باید اجازه داشته باشند نرم افزار را مجدداً منتشر کرده و در اختیار دیگران قرار دهند. این کار می تواند به صورت رایگان یا در ازای دریافت مبلغی پول صورت گیرد.
اگر کاربری، نرم افزار را تغییر داد، باید اجازه داشته باشد آن را مجدداً منتشر کرده و در اختیار دیگران قرار دهد. (در مورد نرم افزارهای کپی لفت، لازم است تا کدهای منبع نرم افزار تغییریافته نیز در اختیار کاربران دیگر قرار گیرد)
نرم افزارهای آزاد با نرم افزارهای مالکیتی (مانند مایکروسافت ویندوز) که آزادی کاربر در استفاده، مطالعه، ویرایش یا انتشار مجدد را در درجه های مختلف محدود می کنند، متفاوت هستند. این محدودیت ها با در نظر گرفتن مجازات هایی قانونی برای کاربرانی که قوانین آن ها را نقض می کنند، به وجود می آیند. نرم افزارهای مالکیتی عموماً به صورت بسته های اجراپذیر باینری و بدون دسترسی به کد منبع فروخته می شوند که جلوی ویرایش و وصله کردن نرم افزار توسط کاربر را می گیرد و او را برای به روزرسانی و پشتیبانی به شرکت نرم افزاری تولیدکننده وابسته می کنند. نرم افزارهای آزاد از نرم افزاری های رایگان که برای استفاده، از کاربر پولی دریافت نمی کنند، نیز متفاوت اند. این نوع نرم افزارها نیز معمولاً تمامی حقوق نرم افزار را برای تولیدکنندهٔ آن محفوظ داشته و جلوی مهندسی معکوس، ویرایش یا توزیع مجدد توسط کاربر را می گیرند. بنابراین موضوع اصلی نرم افزار آزاد، موضوع آزادی است و نه قیمت آن: کاربران آزادند که هر چه می خواهند با نرم افزار انجام دهند. این آزادی شامل انتشار مجدد نرم افزار به صورت رایگان یا با سود نیز می شود. یعنی نرم افزار آزاد می تواند به صورت رایگان یا در ازای دریافت مبلغی پول در اختیار کاربر قرار بگیرد.
ریچارد استالمن در سال ۱۹۸۵ در زمانی که در حال آغاز پروژهٔ گنو و به وجود آوردن بنیاد نرم افزارهای آزاد بود، برای اولین بار از عبارت «نرم افزار آزاد» استفاده کرد. براساس تعریف بنیاد نرم افزارهای آزاد کاربران یک نرم افزارِ آزاد، آزاد هستند؛ چون به اجازه گرفتن نیازی ندارند؛ آن ها در انجام کارهای دل خواهشان (مانند حق نشر و کپی برداری) محدود نیستند؛ نیازی به موافقت با هیچ توافق نامه ای ندارند؛ و در همان ابتدا نیز با نداشتن کد منبع محدود نبوده اند.
طبق تعریف نرم افزار آزاد توسط بنیاد نرم افزارهای آزاد، هر نرم افزاری که آزادی های زیر را برای کاربرانش فراهم کند به عنوان یک نرم افزار آزاد شناخته می شود:

نرم افزار آزاد. نرم افزار آزاد نرم افزاری است که بدون هیچ محدودیتی بتوان از آن استفاده کرد، کد مبدأ آن را مطالعه نمود، آن را تغییر داد و دوباره آن را منتشر کرد. این اصطلاح در سال ۱۹۸۳ ابداع شد تا به کاربران آزادی دهد و کاملا با نرم افزار رایگان که بدون هزینه است، متفاوت می باشد.
• «نرم افزار آزاد» دربارهٔ آزادی است، نه قیمت. برای درک بهتر باید به معنای «آزاد» در «آزادی بیان» فکر کنید، نه در «آبجو مجانی».• هر فعالیتی می تواند آزاد باشد، همانطور که تعریف نرم افزار آزاد برای تعریف فعالیت های فرهنگی آزاد نیز بسط داده شده است… فعالیت هایی که دانش کاربردی ایجاد می کنند، مثل فعالیت های آموزشی یا مورد ارجاع. ویکی پدیا بهترین نمونه شناخته شده است.• گروه دیگری استفاده از عبارت «متن باز» برای رساندن مفهومی نزدیک به (و نه دقیقا) «نرم افزار آزاد» را شروع کرده اند. ما عبارت «نرم افزار آزاد» را ترجیح می دهیم، زیرا به محض شنیدن آزادی را به ذهن می آورد، نه قیمت را. واژهٔ «باز» هیچگاه به آزادی منسوب نمی شود.• عملکرد من در رابطه با نرم افزار آزاد دارای انگیزش آرمان گرایی است: انتشار آزادی و تعاون. قصد دارم نرم افزار آزاد را قدرتمند سازم تا منتشر شود، جایگزین نرم افزار اختصاصی که تعاون را منع می کند شود، و جامعهٔ ما را بهتر سازد.