کلمه جو
صفحه اصلی

داستان نویسی جنوب

دانشنامه عمومی

داستان نویسی جنوب شامل آثار نویسندگانی می شود که در خطهٔ جنوب و جنوب غربی ایران زیسته اند یا در حال و هوای این مناطق می نویسند. این آثار دارای ویژگی های خاصی بوده و است که آن را با سبک های ادبی دیگر معاصر از قبیل جنگ اصفهان متمایز می کند.
منوچهر شفیانی متولد (۱۳۱۹)، بختیاری است. او با پرداختن به زندگی ایل نشینان بختیاری و روستاهای دورافتادهٔ جنوب، می توانست نام خود را به عنوان یکی از اقلیمی نویسان چیره دست جنوب، ثبت کند اما روزگار به او مهلت نداد و در همان سال های اوج ادبیات اقلیمی در سال (۱۳۴۶) جوان مرگ شد. شفیانی داستان هایش را درمجلهٔ خوشه به چاپ می رساند؛ سال ها پس از او داستان هایش در مجموعه ای به نام «معامله چی ها» (۱۳۵۵) به چاپ رسید اما همهٔ داستان های او نبود. در سال (۱۳۵۶) مجموعهٔ کامل داستان های او با نام «قرعهٔ آخر» به چاپ رسید.
جنوب و جنوب غربی ایران در سه محدودهٔ خوزستان، فارس و بوشهر در میان ادبیات داستانی ایران جلوهٔ خاصی دارد؛ این خطه نویسندگان بزرگی چون صادق چوبک، سیمین دانشور، رسول پرویزی، ابراهیم گلستان، احمد محمود، امین فقیری، ناصر تقوایی، ناصر مؤذن، شهریار مندنی پور، منیرو روانی پور، محمدرضا صفدری و بسیاری دیگر را در دامان خود پرورده است.
این خطه از سرزمین ایران با وجود اسکان اقوام مختلفی چون اعراب، لرها و ترکان قشقایی از یک طرف، و ارتباط با خارجیان به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی آن از طرف دیگر سبب شده است که از یک نوع فرهنگ مختلط و آمیخته برخوردار گردد. از جمله استعمار انگلیس درهنگامهٔ جنگ جهانی، تأثیر فراوانی به ویژه از لحاظ ساختار زبانی بر گویش این ناحیه بر جای گذاشته است. نویسندگان جنوبی با بهره گیری از این فرهنگ های متنوع و طبیعت متفاوت داستان هایی خلق کرده اند که هم از لحاظ تعدد کار و هم از لحاظ کیفیت پربارتر از خطه های دیگر ایران است. حسن عابدینی در کتاب خود «صد سال داستان نویسی ایران»، مهم ترین دستاورد ادبیات اقلیمی را حاصل تلاش نویسندگان جنوب می داند که داستانهایی با زمینه و فرهنگ و طبیعت متنوع جنوب نوشته اند و ماجراپردازی را با مسایل اجتماعی درآمیخته اند.
جنوب با فضای متنوع خود، نه تنها در داستان های نویسندگان بومیش توصیف شده است؛ بلکه نویسندگان مناطق دیگر نیز مجذوب توصیف فضای این ناحیه برای پرداخت داستان های خود شده اند؛ از این گروه می توان به اسماعیل فصیح در «شراب خام»، محمود دولت آبادی در «باشبیرو»، غلامحسین ساعدی در مجموعهٔ «ترس و لرز» و حسین دولت آبادی در رمان «کبودان» اشاره کرد که به توصیف فضای جنوب ایران پرداخته اند. ساعدی، خود به بنادر جنوب سفر کرد و «ترس و لرز» و «اهل هوا» حاصل این سفرها است.


کلمات دیگر: