کلمه جو
صفحه اصلی

خلیلی خلیل الله

دانشنامه آزاد فارسی

خلیلی، خلیل الله (کابل ۱۲۸۶ـ اسلام آباد ۱۳۶۶ش)
(معروف به: مستوفی الممالک) شاعر، نویسنده و پژوهشگر افغانستانی. پس از فراگیری ادبیات فارسی، منطق، تفسیر و حدیث، آموزگاری پیشه کرد. یک چند مستوفی ولایت مزار شریف بود و در حکومت بچه سقا ولایتدار آن جا شد. در دولت نادرشاه سیزده سال در دفتر صدراعظم خدمت کرد. در سراسر پادشاهی محمد ظاهرشاه از دوستان نزدیک پادشاه بود. چندی نیز سفیر افغانستان در عراق و عربستان سعودی بود. پس از سرنگونی نظام پادشاهی در افغانستان، به نیوجرسی در امریکا رفت . در اواخر زندگی به اسلام آباد پاکستان کوچید و به صف مخالفان دولت پیوست. پیکرش را در گورستان مهاجران افغانستانی در پیشاور به خاک سپردند. دارای نشان های درجۀ یک از معارف کابل و فرهنگستان فرانسه و عضو نویسندگان بین المللی آسیایی و افریقایی بود. دو بار نیز به ایران سفر کرد. مردی متدین و آزادی خواه بود. شعرهایش سرشار از میهن دوستی و عشق به مردم فرودست است. اشعارش بیشتر به سبک خراسانی و گاه به سبک عراقی است. در همۀ قالب ها شعر سروده، به ویژه در قطعه و دوبیتی، و به نوآوری دست زده است. با ملک الشعرای بهار دوستی و مشاعره داشت. بیش از ۴۵ اثر از او به چاپ رسیده است. از آثارش: آثار هرات در ۳ جلد (هرات، ۱۳۰۸ ش)؛ احوال و آثار حکیم سنایی (کابل، ۱۳۱۵ش)؛ از بلخ تا قونیه (چاپ کابل و ترکیه)؛ دیوان شعر (تهران، ۱۳۴۱ش)؛ کاروان اشک (تهران، ۱۳۵۲ش)؛ پیوند دل ها که شرح سفرهایش به ایران است (تهران، ۱۳۳۶ش)؛ رباعیات با ترجمۀ انگلیسی و عربی (چاپ کابل و لندن)؛ سرود خون که گزیدۀ آخرین سروده های اوست (تهران، ۱۳۶۸ش). کلیات اشعارش (تهران ۱۳۷۸ش)؛ نی نامه (۱۹۷۳)؛ الفقهاء المغانیون به عربی؛ عیاری از خراسان (۱۹۸۰)؛ زرین گوربت، به پشتو (۱۹۷۴)؛ ترجمۀ تفسیر قرآن کریم، اثر شیخ الهند محمود الحسنی، از اردو (کابل، بی تا).


کلمات دیگر: