کتاب التوحید نوشته شیخ صدوق (ابو جعفر محمد بن علی بن حسین بن بابویه قمی) از چهره های برجسته فقها و روات شیعه در قرن چهارم هجری است. این کتاب به «توحید صدوق» یا «توحید ابن بابویه» نیز مشهور است.
فتقربت إلی اللّه تعالی ذکره بتصنیف هذا الکتاب فی «التوحید» و نفی التشبیه و الجبر مستعیناً و متوکلاً علیه و هو حسبی و نعم الوکیل.
شیخ صدوق در پایان مقدمه، موضوع این کتاب را چنین باز گو کرده است:
موضوع کتاب روایات حضرت رسول خدا، پیرامون توحید و شناخت ذات و صفات و اسماء و افعال خداوند متعال و دیگر مباحث مهم کلامی است.این کتاب در شناخت خداوند متعال و معرفی دیدگاه شیعه دربارهٔ مباحث توحید، کتابی ارزشمند است.کتاب التوحید جامع عقاید اصلی و مهم امامیه است و از مهمترین منابع کلام امامیه به شمار می رود، شیخ صدوق هر چند در بحث و استدلال بسیار چیره دست بود اما سعی می کرد بیشتر از نقل و نصوص دینی بهره گیرد.این کتاب در موضوع توحید به معنای عام آن مشتمل است بر بیان وحدانیت ذات الهی و بیان صفات ثبوتی و سلبی ذاتی و فعلی و نسبت آنها با ذات الهی و حدوث و قدم و نیز قضا و قدر و جبر و تفویض و مسائل و عناوین مرتبط با جبر و اختیار. مباحث اخیر در دوره های بعد زیر عنوان افعال الهی و در حال حاضر عموماً زیر عنوان عدل الهی در کتابهای اعتقادی بحث می شود.
در صحت انتساب این کتاب به شیخ صدوق تردید نیست و ابن بابویه نیز در کتابهای دیگرش به آن اشاره کرده است به گفتة مجلسی (ج ۱، ص ۲۶، نیز رجوع کنید به ص ۶–۷) اشتهار انتساب کتابهای شیخ صدوق به وی - بجز چند کتاب - کمتر از شهرتِ انتساب کتب اربعه به مؤلفان آنها نیست. او از روایات این کتاب، که نسخه های کهن آن را در اختیار داشته، در بحارالانوار (مجلدات توحید و عدل) به وفور استفاده کرده است. اساساً این کتاب مورد توجه علمای شیعه بوده و از معتبرترین منابع حدیثی به شمارمی رفته و به روایات آن استناد می شده است (برای نمونه رجوع کنید به حرّ عاملی، ج ۱، ص ۲۰، ج ۳، ص ۱۰۱، ج ۷، ص ۱۴۰؛ نوری، ج ۵، ص ۲۶۴).
فتقربت إلی اللّه تعالی ذکره بتصنیف هذا الکتاب فی «التوحید» و نفی التشبیه و الجبر مستعیناً و متوکلاً علیه و هو حسبی و نعم الوکیل.
شیخ صدوق در پایان مقدمه، موضوع این کتاب را چنین باز گو کرده است:
موضوع کتاب روایات حضرت رسول خدا، پیرامون توحید و شناخت ذات و صفات و اسماء و افعال خداوند متعال و دیگر مباحث مهم کلامی است.این کتاب در شناخت خداوند متعال و معرفی دیدگاه شیعه دربارهٔ مباحث توحید، کتابی ارزشمند است.کتاب التوحید جامع عقاید اصلی و مهم امامیه است و از مهمترین منابع کلام امامیه به شمار می رود، شیخ صدوق هر چند در بحث و استدلال بسیار چیره دست بود اما سعی می کرد بیشتر از نقل و نصوص دینی بهره گیرد.این کتاب در موضوع توحید به معنای عام آن مشتمل است بر بیان وحدانیت ذات الهی و بیان صفات ثبوتی و سلبی ذاتی و فعلی و نسبت آنها با ذات الهی و حدوث و قدم و نیز قضا و قدر و جبر و تفویض و مسائل و عناوین مرتبط با جبر و اختیار. مباحث اخیر در دوره های بعد زیر عنوان افعال الهی و در حال حاضر عموماً زیر عنوان عدل الهی در کتابهای اعتقادی بحث می شود.
در صحت انتساب این کتاب به شیخ صدوق تردید نیست و ابن بابویه نیز در کتابهای دیگرش به آن اشاره کرده است به گفتة مجلسی (ج ۱، ص ۲۶، نیز رجوع کنید به ص ۶–۷) اشتهار انتساب کتابهای شیخ صدوق به وی - بجز چند کتاب - کمتر از شهرتِ انتساب کتب اربعه به مؤلفان آنها نیست. او از روایات این کتاب، که نسخه های کهن آن را در اختیار داشته، در بحارالانوار (مجلدات توحید و عدل) به وفور استفاده کرده است. اساساً این کتاب مورد توجه علمای شیعه بوده و از معتبرترین منابع حدیثی به شمارمی رفته و به روایات آن استناد می شده است (برای نمونه رجوع کنید به حرّ عاملی، ج ۱، ص ۲۰، ج ۳، ص ۱۰۱، ج ۷، ص ۱۴۰؛ نوری، ج ۵، ص ۲۶۴).
wiki: التوحید
التوحید (کتاب). کتاب التوحید نوشته شیخ صدوق (ابو جعفر محمد بن علی بن حسین بن بابویه قمی) از چهره های برجسته فقها و روات شیعه در قرن چهارم هجری است. این کتاب به «توحید صدوق» یا «توحید ابن بابویه» نیز مشهور است.
wiki: التوحید (کتاب)