فراهمی زیستی

فراهمی زیستی یا زیست فراهمی درصدی از دارو یا سم است که در گردش خون وارد می گردد.
میزان داروی جذب شده (میزان دارویی که از محل ورود به بدن (تزریق-بلع-جذب پوستی) به جریان خون در گردش بدون تخریب و فرسایش رسیده است)
بودن یا نبودن اثر عبور اول در متابولیزم دارو
این که دارو با غذا مصرف شود نیز مهم است. داروهای دیگر که همزمان مصرف شوند نیز بر جذب و اثر عبور اول(First-pass metabolism) تأثیر دارند. پریستالسی و جنبندگی روده نیز در تجزیه و حل شدن داروهای جذب شونده در روده بسیار اثرگذار است. ویژگی های فیزیکی دارو(pKa، حلالیت پذیری و آب گریزی). ساختار شیمیایی یا فورمولاسیون دارو(Drug Formulation)، آهنگ تخلیهٔ معده(Gastric Emptying Rate) و سلامت دستگاه گوارش نیز از دیگر پارامترها و فاکتوره هستند.
به بیان دیگر عددی متعارف برابر با درصد یا بخشی از یک دوز دارو می باشد که به صورت فعال به گردش خون سیستمیک می رسد. مبنای این عدد به صورت درصد (بندرت در شکل کسر متعارفی) بیان می شود. فرض می شود که داروهایی که به روش پارنترال یا تزریقی (وریدی، عضلانی یا زیرجلدی) تجویز می شوند جذب ۱۰۰٪ دارند و بنابراین سایر روش های تجویز دارویی در درصد پایین تر قرار می گیرند. برخی داروهایی که از راه خوراکی تجویز می شوند جذب بسیار خوب (بیشتر از ۸۰٪) و برخی جذب ضعیفی دارند (کمتر از ۲۰٪).فراهمی زیستی در فارماکوکینتیک نقش بسیار مهمی دارد و در هنگام تجویز دارو به روش های غیر تزریقی برای محاسبهٔ دوز باید مورد توجه قرار بگیرد.
در فارماکولوژی فراهمی زیستی(bio-availability) را با نماد F نمایش می دهند.
فراهمی زیستی مطلق به مقایسهٔ فراهمی زیستی یک دارو که یکی به روش درون وریدی یا پارنترال تجویز شده و دیگری به روش برون وریدی یا غیر پارنترال (خوراکی، مقعدی، جذبی) می پردازد؛ که در واقع نسبتدوز داروی جذب شده به صورت برون وریدی به روی دوز داروی جذب شده به صورت درون وریدی است. در نتیجه دارویی که به روش درون وریدی تجویز می شود، فراهمی زیستی مطلق دارد(F=۱) و داروهای تجویز شده با روش های دیگر فراهمی زیستی کمتر از ۱ دارند.