عشایر ایران

در متون فارسی واژگان عشیره، قبیله، ایل، طایفه، اویماق، اولو و به ویژه جمع آن ها عشایر، قبایل، ایلات، طوایف، اویماقات، اولوسات غالباً هم معنی اند و در واژه نامه ها خاندان یا دودمان یا گاهی جامعه یا مجموعه قشون توضیح داده می شود. جغرافی نویسان قدیمی برای اشاره به به اصطلاح کردان فارس از واژه رموم که جمع رم است یا زموم که جمع زم است استفاده کرده اند.
عبدالله شهبازی. مقدمه ای بر شناخت ایلات و عشایر. تهران: ۱۳۶۹
ایرج افشار، مقدمه ایی بر شناخت ایلات، چادرنشینان و طوایف عشایری، ۱۳۶۶، تهران.
لمبتون، آن. تاریخ ایلات ایران. تهران: مجموعه کتاب آگاه، ۱۳۶۲
تاریخ ایلات ایران، تاریخ ایران است. نگاهی به تاریخ ایران این نکته را روشن می کند که بدون مطالعه تاریخ اقوام، ایلات و عشایر به درستی نمی توان تاریخ ایران را شناخت. در حدود سال ۱۳۰۰ شمسی، عشایر بیش از ۲۵ درصد جمعیت کشور را تشکیل می داده اند که این میزان از آن زمان تاکنون به زیر ۲ درصد کاهش یافته است.
در هر دورانی از تاریخ ایران که یکی از ایلات نیرومندتر از دیگران بوده (مانند ایل بختیاری که از دوره صفویه و افشاریه تا پهلوی نفوذ گسترده و پر رنگی در حکومت ها و دربار داشتند که یکی از دلایلنفوذ و قدرت بختیاری به خاطر این بود که بختیاری ها جنگاورانی به تمام معنا بودن و در پشت نفوذ شان قدرت نظامی نیز وجود داشت)، قدرت سیاسی را تسخیر کرده است. یکی دیگر از بزرگترین طوایف ایران طایفه علاءالدینی ازطوایف تیره مهمدی ایل بزرگ بهمئی است . که ازدوران زندیه قدرت سیاسی فراوانی داشتند . چرا که با بزرگان حکومت ارتباط تنگاتنگی داشته اند. و در دوران جنگ جهانی دوم نیز توسط آلمانی ها به دلیل قدرت ژنتیکی علاءالدینی ها برای احیای نسل آلمانی ها مهاجرت کرده اند . در دوران حکومت پهلوی نیز در مقابل رضاخان به رهبری خداکرم خان یکی از بزرگترین قیام های لر را رقم زد . ایلات به علت آمادگی دایمی برای کوچ دارای انضباط شبه نظامی هستند و در عرض ساعاتی آماده حرکت با گله هایشان هستند، همین انضباط و آمادگی جنگی آنان، ایلات را تبدیل به یک اردوی نظامی می کرده است.
در جامعه ایلاتی بر مبنای مناسبات عشیریی مردم اطاعت پذیری محض از رؤسایشان داشتند و از سویی داشتن نیروی مسلح از ضروریات زندگی ایلی بوده است و در اختیار داشتن این دو مؤلفه دو اهرم قدرت برای سران ایلات و عشایر فراهم نموده.