کلمه جو
صفحه اصلی

غار بزنگان

دانشنامه عمومی

این غار آهکی در استان خراسان رضوی در مختصات جغرافیایی: N36˚17' E60˚۲۴' و در مسیر کیلومتر ۱۲۰ جاده مشهد – سرخس، ۶ کیلومتری جنوب غربی روستای از شهرستان سرخس واقع شده است، استفاده از غار به دوره پیش از میلاد مسیح مربوط می باشد و به لحاظ قدمت تاریخی، تحت شماره ۶۵۹ در زمره آثار تاریخی به ثبت رسیده است. غار بزنگان آهکی بوده و دارای ستونهای استالاگتیت و استالاگمیت می باشد. کف غار خاکی و صاف و دهانه آن رو به شمال قرار دارد و در داخل آن نیز آب آشامیدنی وجود دارد. فعالیت های باستان شناسی گذشته در خراسان نشان می دهد که به لحاظ غنای فرهنگی خراسان هر اقدامی مواجه با کشفی بزرگ و تعیین کننده در تاریخ خراسان گردیده از جمله در سال ۱۳۲۸ که غارهای بزنگان و خونیک مورد بررسی قرار گرفتند. در این سال دیرین شناس آمریکا کارلتون س. کان غارهای بزنگان در شمال شرق مشهد و خونیک در جنوب قائن را بررسی کرد و ساکنان این غارها را متعلق به دوران موسترین در حدود ۴۵ هزار سال پیش دانست که گروهی شکارگر بودند. (عباسی، ۱۳۹۳: ۱۴)
توپوگرافی منطقه غار بزنگان متشکل از کوهستانهای مرتفع، دره ها، فلات و نواحی نیمه کوهستانی است. واحد کوهستانی (بافت متراکم) ۸۵٪ درصد کل مساحت را به خود اختصاصاً داده است و واحد نیمه کوهستانی (نیمه متراکم) ۱۵٪ درصد کل مساحت حوضه را در بر می گیرد. به طور کلی منطقه غار بزنگان دارای خصوصیات مناطق کوهستانی را داراست. غار بزنگان در میان رشته کوه های کپه داغ واقع شده است. اراضی پست حدود ۱۵ درصد اراضی منطقه را در بر می گیرد که منطقه بزنگان جزء اراضی پست می باشند. ارتفاع متوسط منطقه غار بزنگان ۱۴۵۰ متر است و شیب به درصد آن ۲۳٫۵ درصد را نشان می دهد. توزیع طبقات ارتفاعی حوضه گویای آنست که طبقه ارتفاعی ۱۸۰۰ – ۱۷۰۰ متر کمترین فراوانی و طبقات ۲۶۴۰–۲۶۰۰ بیشترین فراوانی را به خود اختصاص داده اند. همچنین توزیع طبقات شیب نیز گویای آنست که طبقه شیب ۶۰–۳۰ درصد بیشترین فراوانی (۴۳٫۶) را نشان می دهد. با توجه به کوهستانی بودن منطقه و همچنین بافت متراکم ان می توان این طور بیان کرد که تنها بخشهای قابل سکونت آن دره های طولی و کم عرض هستند که روستاهای حوضه مورد نظر در امتداد آن قرار گرفته اند .(عباسی، ۱۳۹۳: ۲۱)
۱. بخش مرتفع مرکزی: شامل رشته کوه بزنگان.
۲. بخش شمال خاوری به دلیل گسترش شیل های نرم و فرسایشپذیری بالای شیل ها، دارای شبکه براهه ای پرشمار و فراوان است و بلندیهای موجود در آن را سازندهای صخره ساز کلات و چهل کمان، در ضلع شمال خاوری، پدیدمی آورند.


کلمات دیگر: