غار سنگتراشان یک غار دست ساز در شهر جهرم می باشد که به بزرگ ترین غار دست ساز جهان معروف است.از این غار به عنوان غار سنگ اشکن، سنگ شکنان و سنگ شکن نیز نام برده می شود.
غار سنگ شکنان - غارهای ایران
همشهری آنلاین: آشنایی با غار سنگ تراشان - فارس
اداره کتابخانه های عمومی شهرستان جهرم
خبرگزاری دانشجویان ایران
غار سنگ اشکن در دامنهٔ شمالی البرز کوه، در جنوب شهر جهرم، در عرض جغرافیایی ۲۱۶"۲۹'۲۸˚ شمالی، طول جغرافیایی ۷۹۷" ۳۴'۵۳˚ شرقی و ارتفاع ۱۰۹۱ متری از سطح دریا قرار دارد. فاصله غار یاد شده تا شهر جهرم سه کیلومتر و تا مرکز استان شیراز، ۱۸۵ کیلومتر است. این غار مصنوعی بی نظیر و شگفت انگیز در ابتدای درهٔ قلات و در زیر پشته ای در قسمت شرقی آن واقع شده است.
غار سنگ اشکن مجموعه ای از دهانه ها و ستون هایی است که به صورت دالان های متقاطع دیده می شود. این دالان ها بر اثر برداشت و استخراج سنگ های سفید آهکی و دولومیتی به وجود آمده اند و از آن به عنوان بزرگترین غار مصنوعی جهان یاد می کنند. البته غارهای مصنوعی بزرگ تر از این غار در جهان وجود دارد، اما اکثر آن ها به شکل یک تونل یا دالان سراسری هستند و بر اثر استخراج مواد معدنی با وسایل مکانیکی و ماشین آلات مختلف ایجاد شده اند؛ بنابراین می توان گفت غاری بزرگتر از این غار که کاملاً دست ساز و به این شکل خاص یعنی دارای دالان ها، ستون ها و دهانه های متعدد باشد وجود ندارد.
در این مکان چند سنگ شکن به کار برداشت سنگ مشغول بودند. هر کدام از آن ها در یک مسیر و دهانه، سنگ برداشت می کردند و برای جلوگیری از ریزش سقف هر از چند متر قسمتی را باقی می گذاشتند تا به صورت یک ستون نگهدارنده عمل کند. به این دهانه ها یا دالان ها، اصطلاحاً «کارخانه» می گفتند. طول و عرض دهانه ها و اندازه ستون ها متفاوت است. طول غار حدود ۳۵۰ متر و عرض آن ۱۵۰ متر است که وسعتی حدود ۴ هکتار را در بر می گیرد. ارتفاع آن ۳ تا ۴ متر است که در انتها به کمتر از یک متر می رسد و در مجموع دارای ۱۲ دهانه و ۱۰۰ ستون است. کف آن شیب دار و سطح آن را لایه ای نرم از خاک های آهکی پوشانده است. قسمت های ابتدایی و حاشیهٔ خارجی آن روشن است، اما به تدریج که به قسمت های داخلی می رویم، نور کم و در بخش های انتهایی کاملاً تاریک می شود؛ به همین دلیل سنگ شکنان در اینجا تاقچه هایی برای گذاشتن چراغ موشی در بدنهٔ غار و ستون ها تعبیه کرده اند.
غار سنگ شکنان - غارهای ایران
همشهری آنلاین: آشنایی با غار سنگ تراشان - فارس
اداره کتابخانه های عمومی شهرستان جهرم
خبرگزاری دانشجویان ایران
غار سنگ اشکن در دامنهٔ شمالی البرز کوه، در جنوب شهر جهرم، در عرض جغرافیایی ۲۱۶"۲۹'۲۸˚ شمالی، طول جغرافیایی ۷۹۷" ۳۴'۵۳˚ شرقی و ارتفاع ۱۰۹۱ متری از سطح دریا قرار دارد. فاصله غار یاد شده تا شهر جهرم سه کیلومتر و تا مرکز استان شیراز، ۱۸۵ کیلومتر است. این غار مصنوعی بی نظیر و شگفت انگیز در ابتدای درهٔ قلات و در زیر پشته ای در قسمت شرقی آن واقع شده است.
غار سنگ اشکن مجموعه ای از دهانه ها و ستون هایی است که به صورت دالان های متقاطع دیده می شود. این دالان ها بر اثر برداشت و استخراج سنگ های سفید آهکی و دولومیتی به وجود آمده اند و از آن به عنوان بزرگترین غار مصنوعی جهان یاد می کنند. البته غارهای مصنوعی بزرگ تر از این غار در جهان وجود دارد، اما اکثر آن ها به شکل یک تونل یا دالان سراسری هستند و بر اثر استخراج مواد معدنی با وسایل مکانیکی و ماشین آلات مختلف ایجاد شده اند؛ بنابراین می توان گفت غاری بزرگتر از این غار که کاملاً دست ساز و به این شکل خاص یعنی دارای دالان ها، ستون ها و دهانه های متعدد باشد وجود ندارد.
در این مکان چند سنگ شکن به کار برداشت سنگ مشغول بودند. هر کدام از آن ها در یک مسیر و دهانه، سنگ برداشت می کردند و برای جلوگیری از ریزش سقف هر از چند متر قسمتی را باقی می گذاشتند تا به صورت یک ستون نگهدارنده عمل کند. به این دهانه ها یا دالان ها، اصطلاحاً «کارخانه» می گفتند. طول و عرض دهانه ها و اندازه ستون ها متفاوت است. طول غار حدود ۳۵۰ متر و عرض آن ۱۵۰ متر است که وسعتی حدود ۴ هکتار را در بر می گیرد. ارتفاع آن ۳ تا ۴ متر است که در انتها به کمتر از یک متر می رسد و در مجموع دارای ۱۲ دهانه و ۱۰۰ ستون است. کف آن شیب دار و سطح آن را لایه ای نرم از خاک های آهکی پوشانده است. قسمت های ابتدایی و حاشیهٔ خارجی آن روشن است، اما به تدریج که به قسمت های داخلی می رویم، نور کم و در بخش های انتهایی کاملاً تاریک می شود؛ به همین دلیل سنگ شکنان در اینجا تاقچه هایی برای گذاشتن چراغ موشی در بدنهٔ غار و ستون ها تعبیه کرده اند.
wiki: غار سنگ تراشان