کلمه جو
صفحه اصلی

فاجعه چرنوبیل

دانشنامه عمومی

فاجعهٔ چرنوبیل یک حادثهٔ هسته ای بود که در تاریخ ۲۶ آوریل ۱۹۸۶ (۶ اردیبهشت ۱۳۶۵) در رآکتور هسته ای شمارهٔ. ۴ در نیروگاه چرنوبیل که در نزدیکی شهر پریپیات و در شمال اوکراین واقع شده بود، رخ داد. این فاجعه یکی از دو بحران هسته ای است که بر اساس مقیاس گر رویدادهای بین المللی هسته ای و رادیولوژیک، در گروه شمارهٔ ۷ (بالاترین مقیاس) طبقه بندی شده است. این درجه نشان دهندهٔ «حادثهٔ عظیم» است؛ به معنی «انتشار عمدهٔ مواد رادیواکتیو با اثرات گستردهٔ بهداشتی و زیست محیطی که نیازمند اقدامات برنامه ریزی شدهٔ فوری و طولانی مدت در جهت مقابله است». حادثهٔ دیگر در این مقیاس، حادثه اتمی فوکوشیما ۱ است.
مینی سریال چرنوبیل
حادثه اتمی میل آیلند
حادثه اتمی فوکوشیما ۱
سایت هنفورد
ضایعات هسته ای
این حادثه در جریان آزمایش ایمنی در یک راکتور نوع آربی ام کی که در شوروی رایج بود، آغاز شد. این آزمایش شبیه سازی یک قطعی برق الکتریکی بود. هدف از این آزمایش کمک به توسعهٔ یک روش ایمنی جهت نگه داشتن گردش آب خنک کننده در صورت قطع برق تا زمانی که ژنراتورهای پشتیبان بتوانند برق را تأمین کنند، بود. این وقفهٔ عملیاتی حدود یک دقیقه بود و به عنوان یک مشکل امنیتی بالقوه شناخته شده بود که می توانست باعث گرم شدن بیش از حد هستهٔ راکتور شود. سه آزمون این چنینی از سال ۱۹۸۲ انجام شده بود اما هیچ کدام موفق به ارائه یک راه حل نشده بودند. در این تلاش چهارم، آزمون به مدت ۱۰ ساعت به تعویق افتاد، بنابراین شیفت عملیاتی که برای این آزمایش آموزش دیده بودند، حضور نداشتند. سپس سرپرست آزمایش موفق به پیروی از دستورالعمل اجرایی فرایند نشد و شرایط عملیاتی ناپایداری را ایجاد کرد که همراه با نقص های ذاتی در طراحی آربی ام کی و غیرفعال بودن چندین سیستم ایمنی اضطراری، منجر به وقوع واکنش های زنجیره ای کنترل نشده گردید.
مقدار زیادی انرژی به طور ناگهانی آزاد شد و باعث بخار شدن آب خنک کننده ای شد که از قبل به شدت گرم شده بود. این اتفاق باعث شد که مخزن تحت فشار رآکتور در اثر یک انفجار بخاری مخرب به طور کامل نابود شود. این اتفاق بلافاصله با آتش سوزی سرباز در هستهٔ رآکتور ادامه پیدا کرد که در حدود ۹ روز آلاینده های هوایی رادیواکتیو قابل ملاحظه ای را وارد هوا کرد. این آلاینده ها قبل از اینکه در نهایت در ۴ مه ۱۹۸۶ به طور کامل کنترل شود، به قسمت هایی از اتحاد جماهیر شوروی و غرب اروپا منتقل شد. آلودگی منتشر شده از آتش سوزی با مقدار آلودگی ای که در اثر انفجار اول منتشر شد، برابر بود. سی و شش ساعت پس از حادثه، یک ناحیهٔ قرنطینهٔ ۱۰ کیلومتری با تخلیهٔ سریع ۴۹۰۰۰ نفر که عمدتاً از پریپیات بودند، ایجاد شد. شعاع این ناحیه پس از اینکه ۶۸۰۰۰ نفر دیگر نیز از منطقه ای وسیع تر تخلیه شدند، به سرعت به ۳۰ کیلومتر افزایش یافت. جهت کاهش انتشار آلودگی رادیواکتیو از مخروبه ها و محافظت از محل در برابر فرسایش بیشتر در اثر هوا، بقایای راکتور شمارهٔ. ۴ نیازمند یک حصار بود که به سرعت در طی ماه های بعد ساخته شد و تا دسامبر ۱۹۸۶ به پایان رسید. این پناهگاه «تابوت سنگ آهکی» همچنین حفاظت تشعشعاتی لازم برای خدمه های دیگر راکتورهای سالم در نیروگاه و امنیت لازم برای رآکتور شمارهٔ. ۳ تا همچنان به تولید برق تا سال ۲۰۰۰ ادامه دهد، را فراهم می کرد. با توجه به ادامهٔ زوال تابوت سنگ آهکی، این حصار و راکتور شمارهٔ. ۴ در سال ۲۰۱۷ توسط حصار ایمنی جدید چرنوبیل مورد حفاظت قرار گرفت؛ محوطه ای بزرگتر که حذف تابوت سنگ آهکی و باقیمانده های راکتور را، در حالی که آلاینده ها را همچنان در خود نگه می دارد، ممکن می سازد.
در طول حادثه، انفجار بخاری باعث دو مرگ در داخل تسهیلات شد: یکی بلافاصله پس از انفجار و دیگری در اثر مقدار کشنده ای از تابش یوننده. در طی روزها و هفته های آینده، ۱۳۴ نفر از افراد مشغول به خدمت در این منطقه به دلیل مسمومیت پرتوی بستری شدند که ۲۸ نفر از آنها که آتش نشان و کارمند بودند، در طی ماه ها فوت کردند. در ۱۰ سال آینده، از این گروه تقریباً ۱۴ مرگ ناشی از سرطان ناشی از اشعه گزارش شد. در قالب جمعیت وسیع تر و در سال ۲۰۱۱، بیش از ۱۵ مرگ و میر در اثر سرطان تیروئید کودکان به ثبت رسید. به دلیل مواجههٔ مستقیم با آلودگی هوا و رادون، تعیین کل تلفات به طور مستقیم امکان پذیر نیست. معتبرترین پیش بینی ها، کل موارد مرگ و میر ناشی از آلاینده های چرنوبیل را از ۴۰۰۰ (زمانی که صرفاً سه کشور از کشورهای شوروی سابق آلوده شده بودند) تا ۹٬۰۰۰–۱۶٬۰۰۰ (زمانی که کل قارهٔ اروپا درگیر شد) ارزیابی می کنند. برای تعیین بیشترین خطر نسبی سرطان در میان گروه های درگیر، زمان و تحقیق بیشتری لازم است.


کلمات دیگر: