خاندان اسفندیاری بالاوند از خاندانهای قدیمی کرد ایرانی در دوره زندیه در منطقهٔ پشتکوه در هلیلان و حاکمان درهٔ طلایی هلیلان و زردلان بوده اند که در دوران حکومت کریم خان زند منسوب به حکومت در این منطقه شده اند.
رزم آرا، علی، جغرافیای نظامی ایران، لرستان، تهران، ۱۳۲۰
سلطانی، محمدعلی، ایلات و طوایف کرمانشاهان، ۱۳۵۵
چریکف، سیاحت نامه، ترجمهٔ آبکار مسیحی، به کوشش علی اصغر عمران، تهران، ۱۳۵۸
ولیزادهٔ معجزی، محمد رضا، تاریخ لرستان روزگار قاجار از تاًسیس تا کودتای ۱۲۹۲
لطفی، احمد، طوایف پراکنده٬نشریه: میان رشته ای» کیهان فرهنگی» خرداد ۱۳۸۲
این خاندان ایرانی تبار از تیره های قدیمی و بومی منطقه و از اعقاب طوایف ساسانیان هستند و بعضی معتقدند که از نسل بهرام گور و به احتمال قوی دارای مذهب زرتشتی بوده اند.خاندان اسفندیاری بالاوند اصلاً شاخه ای از بزرگ اقوام لک ساکن لرستان اند که به دلیل اختلافاتی که در منطقهٔبروز کرد، در دورهٔ صفویان محل سکونت خویش را ترک و به هلیلان کوچ کردند.اولین رهبر ایل، قائد زین الدین نام داشت.
خاندان اسفندیاری بالاوند طبق شواهد قبل از زمان فرمانروایی کریم خان زند بر این منطقه تسلط داشته اند،الیجا بالا خان جد طایفهٔ از جمله کسانی بود که به کریم خان زند کمک کرد، و به پاس این خدمات فرزندش به نام صفی خان حاکم استهبانات شد پس از بالا خان فرزندشصفی الدین و نوهٔ او اسفندیار بر این منطقه حکومت کردند.
لطفعلی خان بالاوند فرزند اسفندیار از نوادگان بالا خان؛ جد طایفه مذکور از مقتدرترین سران این طایفه بود، چریکف که در اوایل پادشاهی ناصرالدین شاه قاجار در ایران به سر می برده است، در سیاحت نامه اش از لطفعلی خان با عنوان حاکم هلیلان نام می برد که با طایفه اش (بدون ذکر نام بالاوند) اقامت داشته اند، لطفعلی خان باعث به وجود آمدن پیوندهای سیاسی میان طایفهٔ بالوند و خاندانها و سران طوایف منطقه شد که به ثبات و اقتدار طایفهٔ او انجامید:در زمان حیات او ابنیه و آثار و قلاع متعددی در منطقه بنا گردید از جمله حمام روستای کهره و اسیابهای ابی قلعه و سردخانه روستای شاه بداغ که امروزه ویرانه ای بیش نیست، یکی دیگر از شخصیتهای این طایفه محمود خان بالاوند اسفندیاری ملغب به صمصام لشکر نوهٔ لطفعلی خان است، پس از او فرزند ارشدش علی نقی خان اسفندیاری خان هلیلان بود.در اواخر قاجار به دلیل اختلافاتی که میان این خاندان بروز کرد این خاندان دچار از هم گسستگی شد.
رزم آرا، علی، جغرافیای نظامی ایران، لرستان، تهران، ۱۳۲۰
سلطانی، محمدعلی، ایلات و طوایف کرمانشاهان، ۱۳۵۵
چریکف، سیاحت نامه، ترجمهٔ آبکار مسیحی، به کوشش علی اصغر عمران، تهران، ۱۳۵۸
ولیزادهٔ معجزی، محمد رضا، تاریخ لرستان روزگار قاجار از تاًسیس تا کودتای ۱۲۹۲
لطفی، احمد، طوایف پراکنده٬نشریه: میان رشته ای» کیهان فرهنگی» خرداد ۱۳۸۲
این خاندان ایرانی تبار از تیره های قدیمی و بومی منطقه و از اعقاب طوایف ساسانیان هستند و بعضی معتقدند که از نسل بهرام گور و به احتمال قوی دارای مذهب زرتشتی بوده اند.خاندان اسفندیاری بالاوند اصلاً شاخه ای از بزرگ اقوام لک ساکن لرستان اند که به دلیل اختلافاتی که در منطقهٔبروز کرد، در دورهٔ صفویان محل سکونت خویش را ترک و به هلیلان کوچ کردند.اولین رهبر ایل، قائد زین الدین نام داشت.
خاندان اسفندیاری بالاوند طبق شواهد قبل از زمان فرمانروایی کریم خان زند بر این منطقه تسلط داشته اند،الیجا بالا خان جد طایفهٔ از جمله کسانی بود که به کریم خان زند کمک کرد، و به پاس این خدمات فرزندش به نام صفی خان حاکم استهبانات شد پس از بالا خان فرزندشصفی الدین و نوهٔ او اسفندیار بر این منطقه حکومت کردند.
لطفعلی خان بالاوند فرزند اسفندیار از نوادگان بالا خان؛ جد طایفه مذکور از مقتدرترین سران این طایفه بود، چریکف که در اوایل پادشاهی ناصرالدین شاه قاجار در ایران به سر می برده است، در سیاحت نامه اش از لطفعلی خان با عنوان حاکم هلیلان نام می برد که با طایفه اش (بدون ذکر نام بالاوند) اقامت داشته اند، لطفعلی خان باعث به وجود آمدن پیوندهای سیاسی میان طایفهٔ بالوند و خاندانها و سران طوایف منطقه شد که به ثبات و اقتدار طایفهٔ او انجامید:در زمان حیات او ابنیه و آثار و قلاع متعددی در منطقه بنا گردید از جمله حمام روستای کهره و اسیابهای ابی قلعه و سردخانه روستای شاه بداغ که امروزه ویرانه ای بیش نیست، یکی دیگر از شخصیتهای این طایفه محمود خان بالاوند اسفندیاری ملغب به صمصام لشکر نوهٔ لطفعلی خان است، پس از او فرزند ارشدش علی نقی خان اسفندیاری خان هلیلان بود.در اواخر قاجار به دلیل اختلافاتی که میان این خاندان بروز کرد این خاندان دچار از هم گسستگی شد.
wiki: خاندان اسفندیاری بالاوند