ژنومیک عملکردی

ژنومیک عملکردی (به انگلیسی: functional genomics) شاخه ای از زیست شناسی مولکولی است که در این شاخه تلاش می شود به وسیله اطلاعات حجیم تولید شده در پروژه های ژنومیک و ترنسکریپتومیک (مانند پروژه های توالی یابی دی ان ای و توالی یابی آران ای) عملکردها و برهم کنش های ژن ها و پروتئین ها توصیف شود. بر خلاف ژنومیک ساختاری، ژنومیک عملکردی جنبه های پویای اطلاعات ژنومیک را مانند رونویسی، ترجمه، ساماندهی بیان ژن و تعامل پروتئین-پروتئین بررسی می کند ولی در ژنومیک ساختاری جنبه های ایستا مانند توالی دی ان ای و ساختار آن بررسی می شود.
در ژنومیک عملکردی تلاش می شود به سوالات در حوزه نحوه عملکرد DNA در سطح ژن ها، رونویسی های RNA و پروتئین های حاصل شده پاسخ داده شود. ویژگی مهم این گروه از مطالعات این است که در ژنومیک عملکردی بیشتر تلاش می شود تا از روش های با بازدهی بالا (به انگلیسی: high throughput analysis) و مطالعه کل ژنوم نسبت به رویکرد «مقایسهٔ ژن به ژن» استفاده شود.
هدف ژنومیک عملکردی فهم ارتباط بین ژنوم متعلق به یک جاندار و فنوتیپ آن است. عبارت ژنومیک عملکردی اغلب به دامنه گسترده ای از روش ها اطلاق می شود که این روش ها برای فهم ویژگی ها و عملکردهای کلی ژن ها و محصولات آن در یک جاندار به کار گرفته می شوند. تعریف ژنومیک عملکردی به نوعی متغیر است؛ Gibson و Muse آن را به این صورت تعریف کرده اند: «رویکردهایی در دست گسترش برای تعیین کردن ویژگی های بیوشیمیایی، سلولی و/یا فیزیولوژیکی تک تک محصولات ژن ها».این در حالی است که Pevzener مطالعهٔ عناصر غیر ژنی را هم در تعریف خود آورده است: "مطالعه سراسری ژنوم در عملکرد DNA(شامل عناصر ژنی و غیر ژنی) و نوکلئیک اسیدها و محصولات پروتئینی کدگذاری شده توسط DNA".
ژنومیک عملکردی شامل مطالعاتی دربارهٔ تغییرات طبیعی در ژن ها، RNAها و پروتئین ها در طول زمان (مانند رشد جاندار) یا در نقاط مختلف بدن و همچنین مطالعاتی در حوزه اختلالات طبیعی یا تحقیقاتی (مصنوعی) مؤثر بر ژن ها، کروموزوم ها، RNAها و پروتئین ها می شود.