کلمه جو
صفحه اصلی

ژن خوب

دانشنامه عمومی

ژن خوب اصطلاحی است که در سال ۱۳۹۶ در تیر ماه پس از انتشار گسترده کلیپی از حمیدرضا عارف پسر محمدرضا عارف از چهره های برجسته اصلاح طلب در فضای مجازی، وارد ادبیات سیاسی معاصر ایران شد و ناظر به سوء استفاده مقامات سیاسی و حکومتی ایران از قدرت برای انتفاع شخصی و خصوصاً به دست آوردن پست و مقام برای فرزندان و نزدیکانشان می باشد. به سرعت، صحبت از «ژن خوب» و اعتراض ذاتی نهفته در آن به فساد در قدرت، به یک پدیده اجتماعی در ایران تبدیل شد. پدیده «ژن خوب» مصداق واضحی از تعارض منافع در بین مسئولان ایرانی است که بین منافع کشور و منافع خانوادگی، دومی را انتخاب کرده اند. از سوی دیگر اعتراضی به دید برتری نژادی ای دارد که نزدیکان مسئولین به خود دارند در حالیکه مردم جامعه پیشرفت های سریع مادی آنها را حاصل ارتباطات ویژه می دانند.
آقازاده (اصطلاح)
خویشاوندسالاری در ایران
بقای اصلح
ژن خوب، در کشورهای مختلف عموماً با واژه «سیاست خانوادگی» یا «Family Politics» به حضور افراد یک خانواده در مناصب انتخابی و انتصابی یک کشور گفته می شود. نمونه های بسیار متعددی از خانواده های سیاسی و سیاست خانوادگی در همه کشورهای جهان وجود دارد. شاید انتظار این باشد که این نوع از سیاست و حضور یک خانواده در منصب قدرت بیشتر در کشورهای توسعه نیافته یا غیردموکراتیک اتفاق بیفتد اما شواهد مختلف نشان می دهد که رابطه مشخصی میان این دو برقرار نیست. بطوری که برعکس پیش بینی های اولیه بیشترین میزان سیاست خانوادگی در آمریکا و انگلیس مشاهده شده است.
در ایالات متحده آمریکا بیش از ۴۰۰ خانواده وجود دارند که در ایالات مختلف یا در سطح ملی بیش از ۳ نفر از این خانواده منصب سیاسی دارند. در انگلیس نیز در یک برآورد اولیه و ناقص بیش از ۹۰ خانواده قدرتمند که افراد وابسته به خانواده مناصب سیاسی سطح بالا دارند جمع آوری شده است.
اعتراض به رانت خانوادگی در ایران سابقه طولانی دارد و فرزندان مسئولین که از امتیازات خاص برخوردارند، غالباً با عنوان آقازاده خطاب می شوند. اما عبارت «ژن خوب» با کاربرد همگانی شده آن را اولین بار حمیدرضا عارف پسر بزرگ محمدرضا عارف در برنامهٔ اینترنتی «خیلی محرمانه» به کار برد جاییکه بعد از توضیح در مورد موفقیت های اقتصادی خود در حوزه علم، اقتصاد، ورزش و فرهنگ اشاره کرد «بالاخره این خون می آید و می رسد، همینطوری کسی نمی تواند ادعا کند اصل و نسب دارد. افتخار می کنم این توانایی ها از دوتا ژن خوب آمده».یکسال بعد از انتشار این برنامه اینترنتی، در سال ۱۳۹۶، بخشی از مصاحبه او در فضای مجازی و محافل خبری و رسانه ای ایران به شدت فراگیر و محل بحث های دامنه دار در سوء استفاده اهالی قدرت در ایران شد.


کلمات دیگر: