هندوایرانی زبان های

هِندوایرانی، زبان های
گروهی زبانی شامل شرقی ترین شاخۀ خانوادۀ زبان های هندواروپایی. این گروه معمولاً به دو دستۀ هندواروپایی (هندی) و ایرانی تقسیم می شود. هندواروپایی بیشتر در هندوستان، پاکستان، بنگلادش، سری لانکا، نپال و نواحی هیمالیا، و ایرانی در ایران، پاکستان، افغانستان، تاجیکستان، و برخی از مناطق قفقاز، آناتولی و عراق و آسیای میانه تکلّم می شود. هندوآریایی و ایرانی قرابت دستوری و واژگانی فراوان دارند و مجموعاً شاخه ای از خانوادۀ زبان های هندواروپایی را تشکیل می دهند. خاستگاه این گروه احتمالاً در شمال افغانستان و در آسیای میانۀ کنونی (ترکستان سابق) بوده است. ایرانیان از این مناطق به جنوب و هندوآریاییان به مشرق مهاجرت کردند و زبان های خود را در نواحی جدید رواج دادند. علت این انشقاق، که احتمالاً در حدود هزارۀ دوم پیش از میلاد اتفاق افتاد، دانسته نیست. متون مقدس بودایی، جِینی و هندو به زبان های هندوآریایی و متون دینی زردشتی و مانوی به زبان های ایرانی نوشته شده اند. وداها (ح ۱۵۰۰ـ۱۲۰۰پ م) به سانسکریت کهن است، و اوستا قدیم ترین متن به زبان های ایرانی است. هر دو دسته از این گروه زبانی سه مرحلۀ قدیم، میانه و جدید را طی کرده اند. زبان های مردۀ سُغدی، سکایی، ختنی، خوارزمی، بلخی و اوستی قدیم و زبان های موجود پشتو و کردی از شاخه های زبانی دستۀ زبان های ایرانی اند.