خشک کردن انجمادی

خشک کردن انجمادی (به انگلیسی: Freeze-drying) به طور خلاصه فرایندی است که در طی آن ماده ای را منجمد می کنند و سپس با کاهش فشار سامانه، آب منجمد درون ماده مورد نظر را به طور مستقیم به بخار تبدیل می کنند(تصعید). از این فرایند برای افزایش مدت نگه داری مواد غذایی و دارویی و هم چنین آسان کردن حمل و نقل آن ها بهره می برند.
در داخل سرنگ؛ با متصل کردن آن ها به نگه دارنده های سرنگ
توسط ویال در داخل اتاقک خشک کننده
داخل سینی که در داخل اتاقک خشک کننده انجام می پذیرد
توسط بالن؛ با متصل کردن آن ها به نگه دارنده های بالن
به صورت چرخاندن و منجمد کردن که در داخل بالن صورت می گیرد.
مردم امپراتوری اینکا از نوعی فرایند خشک کردن انجمادی برای نگه داری طولانی مدت سیب زمینی استفاده می کردند.خشک کردن انجمادی به سرعت در جریان جنگ جهانی دوم رشد کرد. سرم (خون) توسط آمریکا برای کمک به متفقین اروپایی فرستاده می شد، اما به دلیل سختی فراهم کردن و حمل نقل وسایل انجمادی، این سرم ها معمولاً پیش از رسیدن به مقصد دچار فساد می شدند. فرایند خشک کردن انجمادی به عنوان روشی مناسب برای افزایش مدت نگه داری و حمل و نقل سرم ها بدون نیاز به نگه داری آن ها در یخچال توسعه یافت. بعدها این روش هم چنین برای پنی سیلین نیز به کار گرفته شد و اکنون به طور گسترده در صنایع مختلف کاربرد دارد.
خشک کردن مواد حساس به حرارت با روش های معمول مانند گرم کردن ممکن نیست. خارج کردن حلال از ساختمان پلیمرها، ترکیبات زیستی و غیرآلی و خارج کردن آب از ساختار آن ها از مهم ترین مسایل صنایع داروسازی،صنایع غذایی، پزشکی، صنایع پتروشیمی ، بیوشیمی و فناوری نانو به شمار می رود.از میان روش های موجود، خشک کردن انجمادی نقش مهمی را در این صنایع و به ویژه در فناوری نانو به دست آورده است.
استفاده از این روش کاربرد فراوانی در تولید نانوذرات در صنایع الکتروشیمی، محیط زیست، مهندسی مواد و دارویی پیدا کرده است.هم چنین این روش برای مواد حساس و پُرارزش مانند داروها، واکسنها، آنتی بیوتیک ها، اجزای تشکیل دهنده خون، نمونه های زیستی، میکروارگانیسم ها، مواد غیرآلی حساس، پودر فلزهای کمیاب و سرامیک ها مورد استفاده قرار می گیرد.

رجوع شود به:لیوفیلیزیشن