تحلیل محتوا

تحلیل محتواcontent analysis
:[ اصطلاح علوم تربیتی] - یک فن تحقیقی است که می کوشد محتویات آشکار ارتباط را به صورت عینی، نظامدار و کمّی توصیف نماید.
- یک روش علمی است، برای ارزشیابی و تشریح عینی ومنظم پیامهای آموزشی. تجزیه و تحلیل محتوا حداقل باید دارای چهار خصلت زیر باشد 1 - عینی بودن 2 - منظم بودن3 - آشکار بودن4 - مقداری بودن ( کمّی بودن ) - تحلیل محتوا، کنکاش علمی در شناخت محتوای پیامهاست. جانیس ( Janis, I ) سه نوع تحلیل محتوا را از یکدیگر متمایز می سازد.
1 - عملی ( progmtical ) که علائم را با توجه به علل وجود آنان طبقه بندی می کنند.
2 - معنایی ( semantical ) که علائم را با توجه به علل وجودی آنان طبقه بندی می کنند.
3 - علامت – حامل ( sign - vehicle ) که محتوا را برحسب ویژگیهای روانی - مادی علائم طبقه بندی می کنند. مثلاً شمارش دفعاتی که یک نام در متنی تکرار شده است.
تحلیل محتوا، از دیدگاهی همانند پرسش از محتوای یک پیام است ودارای مراحلی بدین قرار است:
1 - تعیین هدف و تحدی آن، در آغاز باید دید موضوع مورد تحلیل چیست ، از چه دیدگاهی مورد تحلیل قرار می گیرد، هدف از تحلیل آن چیست؟
2 - تعیین جامعه آماری: به عنوان مثال ، چنانچه موضوع تحلیل، محتوای سرودهاست. باید دید کدام نوع سرود، به چه زبانی، درکدام محدودۀ زمانی و… مورد تحلیل قرارمی گیرند.
3 - تعیین گروه نمونه ( چنانچه امکان مطالعه کل جامعه آماری یعنی تمام سرودها موردنظر نباشد )
4 - تعیین پرسشنامه که اصطلاحاً پرسشنامه معکوس ( inserve guestionnaire ) خوانده می شود، چه، در تحقیقات دیگر، پرسشگر با طرح سئوالات ویادداشت پاسخها پژوهش را به انجام می رساند، لیک در تحلیل محتوا، پاسخها موجودند و دردسترس ، فقط با پرسشنامه بیرون آورده می شوند.
5 - جمع آوری اطلاعات
6 - تجزیه و تحلیل داده ها و نگارش نهایی اثر تحقیقاتی