نمک زدایی

نمک زدایی یا شیرین کردن آب (به انگلیسی: Desalination or desalinisation) اشاره به هر یک از چند فرایندی است که مقداری نمک و سایر مواد معدنی را از آب شور جدا می کند. همچنین به طور کلی، منظور از نمک زدایی حذف نمک ها و مواد معدنی همانند نمک زدایی خاک است.آب شور جهت تولید آب شیرینی که برای مصرف انسان یا آبیاری مناسب است، نمک زدایی می شود. یک محصول جانبی بالقوه از نمک زدایی، نمک است. نمک زدایی در کشتی های بزرگ و زیردریایی مورد استفاده قرار می گیرد. بیشتر سرمایه گذاری های اخیر در نمک زدایی، بر توسعه راه های مقرون به صرفه تأمین آب شیرین برای استفاده انسان، متمرکز شده است. در کنار بازیافت آب از فاضلاب، این یکی از چندین منابع تأمین آب مستقل از بارش است.
تقطیر
تقطیر ناگهانی چندمرحله ای (MSF)
تقطیر اثر چندگانه (MED)
تراکم بخار (VC)
در مقیاس بزرگ، نمک زدایی به طور معمول با استفاده از مقدار زیادی انرژی، زیرساخت های اختصاصی و گران قیمت انجام می شود که آن را از آب تازه بدست آمده از منابع معمول مانند رودخانه ها یا آبهای زیرزمینی گران تر می سازد.
نمک زدایی به ویژه مناسب کشورهایی مانند استرالیا است، که به طور سنتی بر روی جمع آوری بارش پشت سدها برای تأمین منابع آب آشامیدنی خود اتکا می کند. به گفته انجمن بین المللی نمک زدایی در سال ۲۰۰۹، ۱۴۴۵۱ واحد نمک زدایی در سراسر جهان در حال بهره برداری بوده که ۹/۵۹ میلیون مترمکعب در روز تولید می کرده اند، با افزایش تولید سالیانه برابر ۳/۱۲٪. تولید در سال ۲۰۱۰ برابر ۶۸ میلیون مترمکعب بوده و انتظار می رود که تا سال ۲۰۲۰ به ۱۲۰ میلیون مترمکعب برسد، ۴۰ میلیون مترمکعب در خاورمیانه برنامه ریزی شده است. بزرگترین کارخانه آب شیرین کن در جهان کارخانه نمک زدایی جبل علی (فاز ۲) در امارات متحده عربی است.
روش سنتی مورد استفاده در این عملیات تقطیر خلاء می باشد که اساس آن جوشش آب در فشار کمتر از اتمسفر و در نتیجه دمای بسیار پایین تر از حد نرمال است. دلیل این است که جوشش یک مایع زمانی اتفاق می افتد که فشار بخار برابر فشار محیط باشد و فشار بخار با دما افزایش می یابد؛ بنابراین، به دلیل کاهش درجه حرارت، انرژی ذخیره می شود. روش پیشرفته تقطیر چند مرحله ای، ۸۵٪ از نیاز جهان در سال ۲۰۰۴ را برآورده کرده است.در فرایندهای رقابتی که برای نمک زدایی، غشاء بکار می رود، اساساً از فناوری اسمز معکوس استفاده می کنند. فرایندهای غشایی با استفاده از غشاء نیمه تراوا و فشار، نمک را از آب جدا می کنند. سیستم واحدهای اسمز معکوس به طور معمول با انرژی کمتر نسبت به روش تقطیر حرارتی کار می کنند، که منجر به کاهش کلی هزینه آب شیرین کن ها در طول دهه گذشته شده است. نمک زدایی کماکان انرژی زیادی مصرف می کند، با این حال، هزینه ها ی بعدی آن هم به قیمت انرژی بستگی خواهد داشت وهم به قیمت فناوری نمک زدایی.

نَمک زُدایی (desalination)
نمک زدایی به روش مویینه معکوس
جداسازی نمک، معمولاً از آب دریا، به منظور تولید آب شیرین برای آبیاری یا شرب. در گذشته، نمک زدایی به روش تقطیر صورت می گرفت، امّا در دهۀ ۱۹۷۰ فرآیند ارزان تری با استفاده از مواد پلیمری خاص عرضه شد که مولکول نمک را با فرآیند مویینۀ معکوس از آب جدا می کند. در سواحل خاورمیانه، برای تأمین آب شیرین که در این نواحی کمیاب است، کارخانه های نمک زدایی تأسیس شده است.