اتشکده اذرفرنبغ

آتشکده آذرفرنبغ. مختصات: ۲۸°۸′۵۶٫۰۳″ شمالی ۵۳°۳۱′۴۰٫۰۶″ شرقی / ۲۸٫۱۴۸۸۹۷۲°شمالی ۵۳٫۵۲۷۷۹۴۴°شرقی / 28.1488972; 53.5277944روستای کاریان   آتشکده آذرفرنبغ کاریان   آتشکده آذرفرنبغ کاریان
آتشکده آذرفرنبغ یا آتشکده کاریان با ارتفاع تقریبی ۲۰ متر در مسیر کاریان، از دهستان هرم و کاریان، بخش جویم، شهرستان لارستان در استان فارس و در ۴۲ کیلومتری جنوب غربی جویم در نیمه راه بندر سیراف و دارابگرد قرار دارد. نقشه اصلی این آتشکده به شکل ذوزنقه بوده که اضلاع جلویی آن در حدود ۵ متر عرض و ۷ متر ارتفاع دارند. ضلع جلویی روی سکویی به ارتفاع ۵٫۱ متر از سطح زمین واقع شده است. برفراز این سکو در ارتفاع ۳متری بر روی دیواره، حفره ای مثلثی شکل وجود دارد. مصالح به کار رفته در دیوارهٔ این آتشکده آجر و گل می باشد. بر روی صفهٔ آتشکده آثاری از راهرو و اتاق دیده می شود که به درون فرو ریخته است.
این مکان آتشکدهٔ موبدان بوده است و یکی از سه آتشکدهٔ بزرگ ایران در عهد ساسانیان به شمار می رفته است. این آتشکده یکی از بزرگ ترین و مهم ترین آتشکده ها در زمان ساسانیان بوده و یکی از مهم ترین آتش های سه گانه زردشتی که مختص موبدان بوده، در آن جا می سوخته است. ساسان جد اردشیر بابکان تولیت این آتشکده را بر عهده داشته و ساسانیان همواره علاقه خاصی به این آتشکده داشته اند. بر کتیبه ای به زبان پهلوی نگاشته اند که سی هزار دینار هزینه ساختمان آن شده است.
در دوران ساسانیان این آتشکده و زمین های اطراف آن محل حکومت رم کاریان بوده است. آن ها همان ایل پاسارگادی های هخامنشیان بوده اند که با کمک کردن به اردشیر بابکان در تأسیس حکومت ساسانیان مورد توجه او و سایر شاهان ساسانی قرار گرفته و آتشکده در مرکز حکومتی آن ها یعنی کاریان بنا شد. رم کاریان از شهر در مقابل حمله اعراب دفاع کرده و اعراب پس از چهار بار محاصره شهر، موفق به فتح آن شدند. ایل باصری که امروزه به کوچنشینی خود در استان فارس ادامه می دهد تنها بازمانده ایل پاسارگادیان دوره کوروش یا همان رم کاریان ساسانیان به شمار می رود.

آتشکده آذر فرنبغ. آتشکدۀ آذر فَرَنْبَغ
(یا: آتور فَرَنْبَغْ، به معنی آتش فَرّۀ یزدانی) یکی از سه آتشکدۀ مهم و برتر روزگار ساسانی، مختص موبدان و روحانیان زردشتی که گویا در کاریانِ فارس قرار داشته است، و آن را آتشکدۀ کاریان نیز نامیده اند . بنابر بندهش ، اهورمزدا در آغاز آفرینش سه آذر (آذر گُشَسْب، آذر فَرَنْبغ، آذربَرزین مهر) را برای پاسبانی جهان آفرید و با دست خویش هریک را به مکانی، ازجمله آذر فرنبغ را به خوارزم، نشاند. آذر فرنبغ به هنگام عبور روانِ پرهیزگاران از پل چینْوَد، آن جا را روشن و تاریکی را نابود می کند. به مرور، هریک از این سه آتشکده، ویژۀ یکی از طبقات سه گانۀ اجتماعی شده است و از این میان ، آذر فرنبغ از آنِ آثَرْوَنان یا روحانیان زردشتی شد . از زمان پیدایش تاریخی این آتشکده و محل نخستین آن اطلاعی صحیح نداریم . بنابه بندهش در پادشاهی گشتاسپ شاه ، آتش فرنبغ از خوارزم ، به روشن کوه در سرزمین کاریان در فارس نشانده شد. به گزارش مقدسی تا قرن ۴ هجری آتشِ دیگر آتشکده ها را از این آتشکده می برده اند. نیز ← کاریان

[ویکی شیعه] آتشکده آذرفرنبغ. آتَشکَدهٔ آذَرفَرَنبَغ یا آتَشگاهِ فَرَنبَغ آتشکده ای در منطقه فارس قدیم و استان فارس کنونی که طبق روایات اسلامی، شب میلاد پیامبر اسلام(ص) خاموش شد. خاموش شدن این آتشکده را از ارهاصات حضرت محمد(ص) می دانند. ارهاص به حوادث خارق العاده ای می گویند که پیش از بعثت پیامبران رخ می دهد.
آتشکده آذرفرنبغ در روستای کاریان قرار داشته و امروزه اثر چندانی از آن باقی نمانده است.
متکلمان مسلمان حوادث خارق العاده ای را که هم زمان با تولد پیامبران یا در کودکی و پیش از بعثت آنها رخ داده است، ارهاص می نامند. به گفته آنان، ارهاص به منظور آماده ساختن مردم برای پذیرش ادعای نبوت پیامبران اتفاق می افتد.